Сучасная тэрыторыя Францыі існуе з 1947 года. Да гэтай даты мяжы дадзенай краіны моцна мяняліся і былі ў падпарадкаванні розных палітычных сілаў. На дадзены момант Францыя мае складанае адміністрацыйнае дзяленне наступнага выгляду (пачынаючы з самай буйной адміністрацыйнай адзінкі): рэгіён (заморскі рэгіён), дэпартамент (заморскі дэпартамент), гарадская метраполія, акруга, кантон, камуна. Параўнальна нядаўна адміністратыўны падзел на ўзроўні рэгіёнаў змянілі, аб’яднаўшы некаторыя рэгіёны ў адзін; назва такіх рэгіёнаў складаецца з назваў ўсіх мінулых рэгіёнаў праз працяжнік (напрыклад, Авернь — Рона — Альпы).

Аднак жа сучасныя рэгіёны Францыі не зусім адлюстроўваюць гістарычныя правінцыі дадзенай тэрыторыі. У сучаснасці адной з адзінак культурнай спадчыны гістарычных правінцый можна лічыць сцяг і герб правінцыі. У многіх сучасных краінах ёсць рэгіёны або вобласці, якія маюць свой сцяг і герб, але Францыя можа зацікавіць у гэтым плане гістарычнай пэўнасцю і бясспрэчнасцю гэтых знакаў.

Усяго на тэрыторыі сучаснай Францыі існуе 39 гістарычных правінцый, пяць з іх на момант існавання не належалі да Французскага каралеўства — гэта Контэ-Венессэн, свабодны імперскі горад Мюлуз, Савойя, Ніца і Манбельяр.

Сцягі гістарычных правінцый Францыі можна разбіць на некалькі груп, у сувязі з іх будынкам і выкарыстаннем пэўных знакаў.

Манахромныя сцягі з жывой істотай

Першая група сцягоў Францыі вылучаецца па прыкмеце наяўнасці жывой істоты на аднаколерным палатне, ці амаль аднаколерным ў выпадку са сцягам Ніцы. Патэрнам дадзенага тыпу сцягоў будзе бык, адзін з сімвалаў Еўропы.

Сцяг Корсікі да 1755 года (год далучэння да Францыі) меў іншы выгляд — белая павязка была нацягнута на вочы маўра (арабы і берберы Паўночна-Заходняй Афрыкі і Еўропы), а ў яго вуху было кальцо.

Усё гэта папярэджвала афрыканскіх піратаў, якія не раз пасягалі на свабоду Корсікі.

Сцяг Оніс, як і многія іншыя, адбыўся ад герба правінцыі, на якім намалявана «каранаваная курапатка». Курапатка, як ні дзіўна, даволі часта з’яўляецца на гербах розных рэгіёнаў. Сцяг Ніцы таксама адбыўся ад герба графаў Ніцы. Чырвоны арол стаіць на трох гарах сярод мора. А сцяг Манбельяра мае гербавае паходжанне. Дзве каровы з сінімі нашыйнікі і рагамі — гэта знак Беарна.

Сцягі з ільвом

Вядома, леў — таксама жывая істота, але колькасць сцягоў з гэтай жывёлай змушае нас вылучыць іх у асобную групу. Патэрнам, нядоўга думаючы, будзе леў на аднаколерным фоне.

Леў вельмі распаўсюджаная істота ў геральдыцы сцягоў Францыі. Ці то гэта звязана з тым, што раней арэал распаўсюджвання гэтых жывёлін быў куды шырэй, ці то з тым, што жывёла выглядае больш чым проста высакародна і прыгожа.

Праўда, кранаючыся сцягоў Аквітаніі і Нармандыі, дзе львы стаяць на трох лапах і павернутыя «тварам» да гледача, іх хутчэй стаіць называць леапардамі, так як класічнымі геральдычнымі ільвамі лічацца толькі тыя, якія стаяць на дзвюх лапах ў профіль. У гэтай жа групе, а дакладней на сцягу Ліёну, з’яўляюцца геральдычныя ліліі, пра якія пагаворым крыху пазней.

Манахромныя з сімвалам

Наступная група ўключае ў сябе сцягі правінцый Контэ-Венессен, Лангедок, Пуату і Авернь.

Крыж

Сцягоў з крыжом ўсяго два. Першы сцяг вольнага імперскага горада Мюлуз. Назва якога паходзіць ад нямецкага «mühle», што перакладаецца як «млын».

Горад не заўсёды быў французскім і гістарычна стаў яго часткай толькі ў 1798 годзе. Брэтонскі ж сцяг быў створаны ў 1923 годзе і яго назва «Gwenn ha du» з брэтонскага перакладаецца як «белы і чорны». Чатыры белыя поласы сімвалізуюць брыттскія рэгіёны — Леон, Трэгор, Корнуай і Ваннскі рэгіён. Пяць чорных палос сімвалізуюць рэгіёны — Рэн, Нант, Дол, Малуін і Пенцьэвр.

А ў самым крыжы выкарыстоўваецца геральдычны сімвал — гарнастаевы мех. Яго выкарыстоўвалі на шчытах старажытныя германцы, так як з футра лёгка можна было выразаць розныя фігуры.

Геральдычная лілея

Сцягі з геральдычнай ліліяй вельмі шырока распаўсюджаныя ў Францыі.

Знак ліліі неверагодна старажытны, яго можна знайсці на асірыйскіх барэльефах (3 тысячагоддзе да н. э.). Але па французскай легендзе, кароль франкаў Хлодвіг I, атрымаў яе ад анёла ў знак ачышчэння, пасля звароту ў хрысціянства.

Чвэртныя прамавугольнікі-крыжы

У гэтую групу аднясем яшчэ два сцягі, якія крыжавана выкарыстоўваюць тры геральдычныя ліліі на двух прастакутніках і жывых істот на іншых двух.

Вобласць Дафінэ атрымала сваю назву ад герба Дафін, якіх назвалі так дзякуючы выяве дэльфінаў на ім.

На сцягу Пікардыі выкарыстоўваюцца традыцыйныя для гэтай вобласці сімвалы — львы і геральдычныя ліліі.

Сіметрычны крыж

У гэтай групе таксама два сцягі. Сцяг Савоі, даволі моцна адрозніваецца ад іншых сцягоў краіны. Зрэшты, Савоя ўвайшла ў склад Францыі толькі ў 1794 годзе. Сцяг Бургундыі выкарыстоўвае традыцыйныя ліліі і дыяганальныя поласы, кожны з малюнкаў абведзены мяжой або рамкай.

Дыяганальная паласа або касая

Такіх сцягоў у Францыі таксама досыць шмат.

Сцягі Бурбонаў і Марш выкарыстоўваюць геральдычныя ліліі. А сцяг Латарынгіі выкарыстоўвае трох лятучых алерыёнаў — выдуманых геральдычных птушак. Сцяг Эльзаса адбыўся ад сцягоў Ніжняга і Верхняга Рэйна. Хоць у рэгіёне часам прынята выкарыстоўваць чырвона-белы гарызантальны бікалор, прадстаўлены сцяг куды прыгажэйшы.

Сцяг Шампані выкарыстоўвае арнамент «меандр», гісторыя існавання якога доўжыцца амаль з самага з’яўлення чалавецтва.

Знешняя мяжа або рамка

Такіх сцягоў ўсяго два — Нівернэ і Лімузэн. На гэтыя сцягі выкарыстоўваюцца ўжо вядомыя колеры і сімвалы.

Жоўта-чырвоныя ўзоры

Патэрнам для дадзенага тыпу сцягоў выступіць каталонскі герб ці сцяг Праванса. Гэта звязана з уплывам Іспаніі, аказаным на гэтыя правінцыі.

Русільён ў ходзе гісторыі быў у складзе Каталоніі, і толькі ў 1463 году французы захапілі гэтую вобласць. Фуа таксама мае цесную гісторыю ўзаемаадносін з Каталоніяй, у нейкі момант гэтая правінцыя была аб’яднаная з правінцыяй Беарн, чым можна растлумачыць колеры сцяга не толькі самога Фуа, але і Беарн. Герб такога аб’яднанага графства ўяўляў сабой крыжавана паўтараючыеся сцягі Беарн і Фуа.

Каля IX–XIII стагоддзя каталонскі ўплыў адчула і вобласць Праванс. Верагодна, толькі Ангумуа не зведала ўплыву Каталоніі, тым не менш сцяг вобласці таксама чырвона-жоўты.

---

Для нагляднасці варта паглядзець на карту Францыі запоўненую сцягамі гістарычных абласцей і на карту тыпаў сцягоў Францыі. Адразу ж можна вылучыць цэлыя тры групы з выразным геаграфічным размяшчэннем. Так, каталонскія сцягі з чырвона-жоўтымі поласамі размешчаны строга на поўдні Францыі, вылучаецца толькі вобласць Ангумуа, сцяг якой, увогуле-то, адрозніваецца ад каталонскіх палосак. Шырока распаўсюджаныя геральдычныя ліліі, асабліва на поўначы і ў цэнтры краіны. Дыяганальныя поласы прадстаўлены правінцыямі на паўночным усходзе Францыі. Увогуле, адны і тыя ж тыпы сцягоў рэдка раскіданыя па розных баках краіны, у асноўным можна праназіраць пэўную заканамернасць размяшчэння правінцыі і тыпу яе сцяга.