Сучасная тэрыторыя Францыі існуе з 1947 года. Да гэтай даты мяжы дадзенай краіны моцна мяняліся і былі ў падпарадкаванні розных палітычных сілаў. На дадзены момант Францыя мае складанае адміністрацыйнае дзяленне наступнага выгляду (пачынаючы з самай буйной адміністрацыйнай адзінкі): рэгіён (заморскі рэгіён), дэпартамент (заморскі дэпартамент), гарадская метраполія, акруга, кантон, камуна. Параўнальна нядаўна адміністратыўны падзел на ўзроўні рэгіёнаў змянілі, аб’яднаўшы некаторыя рэгіёны ў адзін; назва такіх рэгіёнаў складаецца з назваў ўсіх мінулых рэгіёнаў праз працяжнік (напрыклад, Авернь — Рона — Альпы).

by51-stciagі-frantcyі_02

Дынамічная карта межаў Францыі з 985 па 1947 год

Аднак жа сучасныя рэгіёны Францыі не зусім адлюстроўваюць гістарычныя правінцыі дадзенай тэрыторыі. У сучаснасці адной з адзінак культурнай спадчыны гістарычных правінцый можна лічыць сцяг і герб правінцыі. У многіх сучасных краінах ёсць рэгіёны або вобласці, якія маюць свой сцяг і герб, але Францыя можа зацікавіць у гэтым плане гістарычнай пэўнасцю і бясспрэчнасцю гэтых знакаў.

by51-stciagі-frantcyі_03

Змена адміністрацыйнага дзялення рэгіёнаў Францыі па гадах

Усяго на тэрыторыі сучаснай Францыі існуе 39 гістарычных правінцый, пяць з іх на момант існавання не належалі да Французскага каралеўства — гэта Контэ-Венессэн, свабодны імперскі горад Мюлуз, Савойя, Ніца і Манбельяр.

Сцягі гістарычных правінцый Францыі можна разбіць на некалькі груп, у сувязі з іх будынкам і выкарыстаннем пэўных знакаў.

Манахромныя сцягі з жывой істотай

Першая група сцягоў Францыі вылучаецца па прыкмеце наяўнасці жывой істоты на аднаколерным палатне, ці амаль аднаколерным ў выпадку са сцягам Ніцы. Патэрнам дадзенага тыпу сцягоў будзе бык, адзін з сімвалаў Еўропы.

by51-stciagі-frantcyі_04

Патэрн сцягоў з жывой істотай

Сцяг Корсікі да 1755 года (год далучэння да Францыі) меў іншы выгляд — белая павязка была нацягнута на вочы маўра (арабы і берберы Паўночна-Заходняй Афрыкі і Еўропы), а ў яго вуху было кальцо.

by51-stciagі-frantcyі_05

Сцяг Корсікі да 1755 года

Усё гэта папярэджвала афрыканскіх піратаў, якія не раз пасягалі на свабоду Корсікі.

by51-stciagі-frantcyі_06

Манахромныя сцягі з жывой істотай

Сцяг Оніс, як і многія іншыя, адбыўся ад герба правінцыі, на якім намалявана «каранаваная курапатка». Курапатка, як ні дзіўна, даволі часта з’яўляецца на гербах розных рэгіёнаў. Сцяг Ніцы таксама адбыўся ад герба графаў Ніцы. Чырвоны арол стаіць на трох гарах сярод мора. А сцяг Манбельяра мае гербавае паходжанне. Дзве каровы з сінімі нашыйнікі і рагамі — гэта знак Беарна.

Сцягі з ільвом

Вядома, леў — таксама жывая істота, але колькасць сцягоў з гэтай жывёлай змушае нас вылучыць іх у асобную групу. Патэрнам, нядоўга думаючы, будзе леў на аднаколерным фоне.

by51-stciagі-frantcyі_07

Патэрн сцягоў з ільвом

Леў вельмі распаўсюджаная істота ў геральдыцы сцягоў Францыі. Ці то гэта звязана з тым, што раней арэал распаўсюджвання гэтых жывёлін быў куды шырэй, ці то з тым, што жывёла выглядае больш чым проста высакародна і прыгожа.

by51-stciagі-frantcyі_08

Арэал распаўсюджвання ільва

Праўда, кранаючыся сцягоў Аквітаніі і Нармандыі, дзе львы стаяць на трох лапах і павернутыя «тварам» да гледача, іх хутчэй стаіць называць леапардамі, так як класічнымі геральдычнымі ільвамі лічацца толькі тыя, якія стаяць на дзвюх лапах ў профіль. У гэтай жа групе, а дакладней на сцягу Ліёну, з’яўляюцца геральдычныя ліліі, пра якія пагаворым крыху пазней.

by51-stciagі-frantcyі_09

Сцягі з ільвом

Манахромныя з сімвалам

by51-stciagі-frantcyі_10

Патэрн манахромных сцягоў з сімвалам

Наступная група ўключае ў сябе сцягі правінцый Контэ-Венессен, Лангедок, Пуату і Авернь.

by51-stciagі-frantcyі_11

Манахромныя сцягі з сімвалам

Крыж

Сцягоў з крыжом ўсяго два. Першы сцяг вольнага імперскага горада Мюлуз. Назва якога паходзіць ад нямецкага «mühle», што перакладаецца як «млын».

by51-stciagі-frantcyі_12

Патэрн сцягоў з крыжом

Горад не заўсёды быў французскім і гістарычна стаў яго часткай толькі ў 1798 годзе. Брэтонскі ж сцяг быў створаны ў 1923 годзе і яго назва «Gwenn ha du» з брэтонскага перакладаецца як «белы і чорны». Чатыры белыя поласы сімвалізуюць брыттскія рэгіёны — Леон, Трэгор, Корнуай і Ваннскі рэгіён. Пяць чорных палос сімвалізуюць рэгіёны — Рэн, Нант, Дол, Малуін і Пенцьэвр.

by51-stciagі-frantcyі_13

Сцягі з крыжом

А ў самым крыжы выкарыстоўваецца геральдычны сімвал — гарнастаевы мех. Яго выкарыстоўвалі на шчытах старажытныя германцы, так як з футра лёгка можна было выразаць розныя фігуры.

Геральдычная лілея

Сцягі з геральдычнай ліліяй вельмі шырока распаўсюджаныя ў Францыі.

by51-stciagі-frantcyі_14

Патэрн сцягоў з геральдычнымі ліліямі

Знак ліліі неверагодна старажытны, яго можна знайсці на асірыйскіх барэльефах (3 тысячагоддзе да н. э.). Але па французскай легендзе, кароль франкаў Хлодвіг I, атрымаў яе ад анёла ў знак ачышчэння, пасля звароту ў хрысціянства.

by51-stciagі-frantcyі_15

Сцягі з геральдычнымі ліліямі

Чвэртныя прамавугольнікі-крыжы

У гэтую групу аднясем яшчэ два сцягі, якія крыжавана выкарыстоўваюць тры геральдычныя ліліі на двух прастакутніках і жывых істот на іншых двух.

by51-stciagі-frantcyі_16

Патэрн чвэртных прамавугольнікаў-крыжоў

Вобласць Дафінэ атрымала сваю назву ад герба Дафін, якіх назвалі так дзякуючы выяве дэльфінаў на ім.

by51-stciagі-frantcyі_17

Чвэртныя прамавугольнікі-крыжы

На сцягу Пікардыі выкарыстоўваюцца традыцыйныя для гэтай вобласці сімвалы — львы і геральдычныя ліліі.

Сіметрычны крыж

by51-stciagі-frantcyі_18

Патэрн сцягоў з сіметрычным крыжом

У гэтай групе таксама два сцягі. Сцяг Савоі, даволі моцна адрозніваецца ад іншых сцягоў краіны. Зрэшты, Савоя ўвайшла ў склад Францыі толькі ў 1794 годзе. Сцяг Бургундыі выкарыстоўвае традыцыйныя ліліі і дыяганальныя поласы, кожны з малюнкаў абведзены мяжой або рамкай.

by51-stciagі-frantcyі_19

Сцягі з сіметрычным крыжом

Дыяганальная паласа або касая

Такіх сцягоў у Францыі таксама досыць шмат.

by51-stciagі-frantcyі_20

Патэрн сцягоў з дыяганальнай паласой

Сцягі Бурбонаў і Марш выкарыстоўваюць геральдычныя ліліі. А сцяг Латарынгіі выкарыстоўвае трох лятучых алерыёнаў — выдуманых геральдычных птушак. Сцяг Эльзаса адбыўся ад сцягоў Ніжняга і Верхняга Рэйна. Хоць у рэгіёне часам прынята выкарыстоўваць чырвона-белы гарызантальны бікалор, прадстаўлены сцяг куды прыгажэйшы.

by51-stciagі-frantcyі_21

Сцягі з дыяганальнай паласой

Сцяг Шампані выкарыстоўвае арнамент «меандр», гісторыя існавання якога доўжыцца амаль з самага з’яўлення чалавецтва.

Знешняя мяжа або рамка

by51-stciagі-frantcyі_22

Патэрн сцягоў з рамкай

Такіх сцягоў ўсяго два — Нівернэ і Лімузэн. На гэтыя сцягі выкарыстоўваюцца ўжо вядомыя колеры і сімвалы.

by51-stciagі-frantcyі_23

Сцягі з рамкай

Жоўта-чырвоныя ўзоры

Патэрнам для дадзенага тыпу сцягоў выступіць каталонскі герб ці сцяг Праванса. Гэта звязана з уплывам Іспаніі, аказаным на гэтыя правінцыі.

by51-stciagі-frantcyі_24

Патэрн жоўта-чырвоных сцягоў

Русільён ў ходзе гісторыі быў у складзе Каталоніі, і толькі ў 1463 году французы захапілі гэтую вобласць. Фуа таксама мае цесную гісторыю ўзаемаадносін з Каталоніяй, у нейкі момант гэтая правінцыя была аб’яднаная з правінцыяй Беарн, чым можна растлумачыць колеры сцяга не толькі самога Фуа, але і Беарн. Герб такога аб’яднанага графства ўяўляў сабой крыжавана паўтараючыеся сцягі Беарн і Фуа.

by51-stciagі-frantcyі_25

Жоўта-чырвоныя сцягі

Каля IX–XIII стагоддзя каталонскі ўплыў адчула і вобласць Праванс. Верагодна, толькі Ангумуа не зведала ўплыву Каталоніі, тым не менш сцяг вобласці таксама чырвона-жоўты.


Для нагляднасці варта паглядзець на карту Францыі запоўненую сцягамі гістарычных абласцей і на карту тыпаў сцягоў Францыі. Адразу ж можна вылучыць цэлыя тры групы з выразным геаграфічным размяшчэннем. Так, каталонскія сцягі з чырвона-жоўтымі поласамі размешчаны строга на поўдні Францыі, вылучаецца толькі вобласць Ангумуа, сцяг якой, увогуле-то, адрозніваецца ад каталонскіх палосак. Шырока распаўсюджаныя геральдычныя ліліі, асабліва на поўначы і ў цэнтры краіны. Дыяганальныя поласы прадстаўлены правінцыямі на паўночным усходзе Францыі. Увогуле, адны і тыя ж тыпы сцягоў рэдка раскіданыя па розных баках краіны, у асноўным можна праназіраць пэўную заканамернасць размяшчэння правінцыі і тыпу яе сцяга.

by51-stciagі-frantcyі_26

Карта сучаснай Францыі, запоўненая сцягамі гістарычных абласцей

by51-stciagі-frantcyі_27

Карта тыпаў сцягоў Францыі