Сцяг Беларусі

Сцяг краіны афіцыйна называюць дзяржаўным сімвалам, але, не гледзячы на ўяўную відавочнасць, паняцце дзяржаўнага сімвала куды больш заблытана. Дзяржавай звычайна прынята называць сам кіруючы орган краіны, а зусім не грамадзян, якія пражываюць у гэтай краіне, хоць сцяг краіны абавязаны ўвасобіць у сабе адметныя якасці менавіта краіны ў найбольш шырокім разуменні. Сімвалам называюць малюнак якога-небудзь ўяўнага або рэальнага прадмета, які пазначае якасць разгляданага аб’екта і часцяком нясе ў сабе нейкі «схаваны» сэнс. Так, сімвалы трэба ўмець счытваць і тлумачыць. У адных краінах культура сцягоў развіта вельмі добра і людзі, якія пражываюць у такіх краінах, падтрымліваюць гэтую культуру, вешая свае сцягі ў сябе на хатах, на аўтамабілях і г. д.

Албанскі сцяг на капоце Lamborghini

У ЗША сцяг можна сустрэць літаральна на кожным кроку: сцягі ёсць як на адміністрацыйных будынках, так і на прыватных дамах

У Расіі, да прыкладу, дзяржаўны сцяг было прынята вешаць выключна на дзяржаўныя ўстановы аж да 2008 года.

Увогуле, як вы можаце пераканацца самі, распаўсюджанасць сцягоў, нават у межах сваёй краіны, вельмі адрозніваецца ў залежнасці ад палітыкі, якая праводзіцца ў краіне, а таксама шэрагу культурных і этнічных прычын. Варта толькі адзначыць, што неабходнасць татальнага распаўсюджвання сцягоў — пытанне спрэчнае. Таму ці вы хочаце бачыць вакол сябе сцягі або не і якую іх колькасць, вы самі можаце вырашыць гэта для сябе.

Сцяг Рэспублікі Беларусь

Увогуле, амаль да гэтага часу ў Беларусі вядуцца спрэчкі пра выгляд дзяржаўнага сцягу. Афіцыйна прызнаным з’яўляецца выпраўлены 10 лютага 2012 года (першая версія 7 чэрвеня 1995) сцяг. Альтэрнатывай, якую прапануе апазіцыя, з’яўляецца «бел-чырвона-белы» сцяг. Што ж, разбяром усё па парадку.

Пачаўшы з кветак сцяга Беларусі, варта сказаць, што чырвоны і белы колеры характэрныя для беларускай культуры.

Розныя беларускія нацыянальныя ўзоры

Гістарычныя сцягі Беларусі

Першае сапраўднае ўпамінанне сцягоў на тэрыторыі Беларусі можна звязаць з існаваннем Вялікага княства Літоўскага (ВКЛ). У прыватнасці, у час бітвы пад Оршай 1514 году (Руска-літоўская вайна), на піках копій літоўскіх і польскіх войскаў віселі белыя сцяжкі з чырвоным крыжам.

На карціне «Бітва пад Оршай» можна разгледзець трохкутныя чырвона-белыя сцяжкі

Так выглядае сцяжок на піках кавалерыі

Вядома, гэтыя сцяжкі адрозніваюцца ад сучаснага бел-чырвона-белага сцяга і, тым не менш, казаць пра іх узаемасувязь можна.

Таксама варта згадаць герб «Котвіч», які быў шырока распаўсюджаны ў ВКЛ. На шчыце герба намаляваны бел-чырвона-белы сцяг.

Герб «Котвіч»

Наступным крокам можна смела лічыць часы існавання БНР (Беларускай Народнай Рэспублікі). У тыя часы бел-чырвона-белы сцяг актыўна выкарыстоўваецца. Такім чынам, з 1918 года афіцыйным сцягам з’яўляецца бел-чырвона-белы сцяг.

Бел-чырвона-белы сцяг, 1918–1919 гады

Узімку 1919 года ўтварылася дзяржава пад назвай ССРБ (Савецкая сацыялістычная рэспубліка Беларусь), якую кантралявалі бальшавікі. У гэты кароткі перыяд і сцяг быў адпаведны.

Сцяг ССРБ, 1919 год

Пазней шляхам сімбіёзу ССРБ і Літоўскай ССР утварылася дзяржава Літоўска-Беларуская ССР і праіснавала яна крыху больш, але відавочна вызначылася «арыгінальнасцю» сцяга. Застаецца толькі параўнаць яго з не менш дзіўным сцягам Лівіі прыклада 1977–2011 гадоў. Вось ужо сапраўды манахромны.

Сцягі ЛітБел (1919–1920) і Лівіі (1977–2011)

Далей з 1920 па 1924 зноў быў прыняты сцяг ССРБ. Да 1927 года афіцыйны сцяг адсутнічаў. А потым быў прыняты такі ж сцяг, але памянялі месцамі літары ў абрэвіятуры. У левым верхнім куце зараз красуецца надпіс БССР (Беларуская Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка).

Сцяг БССР, 1927–1937 гады

З 1937 года на сцяг дадаюцца серп, молат і зорка — асноўныя сімвалы камунізму.

Сцяг БССР, 1937–1951 гады

Найбольш набліжаную да сучаснага сцяга версію, гэты дзяржаўны сімвал атрымаў толькі ў 1951 годзе. Існуе тлумачэнне сімвалізму ўзору каля дрэўка сцяга. У цэнтры ўзыходзячае Сонца, галінкі якія адыходзяць ад яго — багацце і дабрабыт, ўнутры ромба — ключ да шчасця; таксама ва ўзоры знаходзяць сваё адлюстраванне пажаданне ажыццяўлення мары і сімвалы хлеба. Першапачаткова гэты ўзор быў знойдзены ў даваенных архівах на ручніку, вышытым ў 1917 годзе сялянкай Матронай Маркевіч з вёскі Касцілішча (Сенненскага раёна, Віцебскай вобласці) і быў крыху выпраўлены мастаком. Чырвоны колер, верагодна, сімвалізаваў камуністычную партыю, альбо кроў, пралітую ў войнах мінулага, а зялёны — беларускія лясы і прыродныя багацці.

Сцяг БССР, 1951–1991 гады

Пасля распаду Савецкага Саюза да 1995 года існаваў гістарычны бел-чырвона-белы сцяг. Але з прыходам дзеючага прэзідэнта па яго ініцыятыве сцяг быў зменены ў выніку галасавання.

Сцяг Рэспублікі Беларусь, 1995–2012 гады

Вынікі гэтага галасавання цалкам заканамерныя па шэрагу фактараў: большая частка насельніцтва прывыкла асацыяваць сябе са звышдзяржавай СССР і яе адпаведнай сімволікай (некаторы пласт жыхароў нават да гэтага часу мроіць пра ўз’яднанне Савецкага Саюза) — так бел-чырвона-белы сцяг атрымалася выкараніць за час існавання СССР не толькі з беларускай культуры, але і з галоў людзей. Але, нават нягледзячы на гэта, замежныя назіральнікі зрабілі шэраг асуджальных заяваў з нагоды ходу рэферэндуму.

Гледзячы на гісторыю сцягоў на тэрыторыі Беларусі перавагу лагічна аддаць бел-чырвона-беламу сцягу, але зараз гэты сцяг цалкам асацыяваны з дзеяннямі апазіцыі, таму да ўстанаўлення новай улады пра родны гістарычна апраўданы сцяг няма чаго і марыць. Праблема не ў сцягах, а ў людзях, якія за імі стаяць.

Таксама хацелася б адзначыць шэраг змяненняў, зробленых пад сцягамі 10 лютага 2012 года: цяпер беларускі арнамент цалкам запоўніў белую паласу ў тронка і ледзь пашыраны, суадносіны кветак не змянілася, але значна палепшана якасць гэтых самых кветак — зараз яны значна прыемней і меней яркія.

Сучасны сцяг Беларусі

Чырвоны колер не так відавочна асацыюецца з Савецкім Саюзам; лепш выглядае і зялёны. На жаль, не гледзячы на змяненне, зробленае ў 2012 годзе, падчас святаў (асноўнае ўжыванне сцяга ў Беларусі) або ў дзяржаўных установах можна назіраць як новую, так і старую версію (да рэдызайну).

Выснова

Відавочным можна лічыць меркаванне, што людзі самі павінны вырашаць пад якім сцягам жыць, і за які бок змагацца. Нягледзячы на гэта, многія краіны прымаюць дзяржаўным сцягам абсалютна абсурдныя варыянты. А ў Беларусі вы лёгка знойдзеце чалавека, якому падабаецца сучасны сцяг, але гэта не значыць, што ён гістарычна апраўданы. Затое палітычна цалкам. Не гледзячы на сацыяльную палітыку «памяці» аб мінулых дасягненнях беларускага народу, узмоцненую рэфлексію ў адносінах да ўласнай гісторыі, сталага пошуку нацыянальнай ідэі, шляхоў незалежнасці і суверэннасці, пра свой гістарычны сцяг мы чамусьці забыліся. Сучасныя ўлады Беларусі адмовіліся ад старажытна-гістарычнага сцяга, пераняўшы сцяг ўзору СССР (у той час як Расія, Украіна і іншыя еўрапейскія суседзі адмовіліся ад савецкай спадчыны ў сваіх дзяржаўных сімвалах), хоць камунізм даўно не з’яўляецца пануючай партыяй у Беларусі.

Зразумелы людзі, якія выступаюць за бел-чырвона-белы, можна зразумець і людзей, якія выступаюць за сучасны сцяг. І, тым не менш, для пераходу ў новы гістарычны этап, Беларусі, у прыватнасці, патрэбен альбо новы сцяг, альбо сцяг, пры якім беларусам жылося лепш за ўсё, а суверэннасць і незалежнасць нашага народа выяўлялася максімальна моцна. Наўрад ці гэтым сцягам можна назваць сцяг, які нагадвае савецкае мінулае. Магчыма, досыць складана назваць гэтым сцягам і бел-чырвона-белы. У любым выпадку адсутнасць рухаў з гэтай нагоды і ўзмоцненая падкантрольнасць уладам (а не спецыялістам) рашэнняў у гэтай сферы кажа нам пра тое, што гэтае пытанне асветлена слаба і неабходная работа па самавызначэнню не выкананая.

У заключэнне хацелася б яшчэ адзначыць падабенства беларускага сцяга са сцягамі некаторых постсавецкіх краін азіяцкага свету. Нягледзячы на тое, што геаграфічна Беларусь знаходзіцца ва Ўсходняй Еўропе і зусім не ў Азіі, верагодна ніжэй прадстаўленыя сцягі і сталі правобразам для беларускага: