Мы ўжо пісалі аб двух кампаніях, якія займаюцца прыватнай касманаўтыкай ў Расеі: «КосмаКурс» і «Лін Індастрыял», аднак сёння гаворка пойдзе не аб кампаніі, а аб праекце энтузіястаў з Расіі, якія вырашылі запусціць спадарожнік, выкарыстоўваючы толькі свае сілы і краудфандынгавыя пляцоўкі. Мы пагаварылі з Аляксандрам Шаенка, кіраўніком праекта «Маяк», і даведаліся падрабязнасці.

Аляксандр Шаенка

— Раскажыце, калі ласка, пару слоў пра сябе і сваёй камандзе.

— Я, Аляксандр Шаенка, кіраўнік праекта «Маяк», інжынер, больш за дзесяць гадоў працуючы ў касмічнай галіне. Прыняў удзел у распрацоўцы ракет-носьбітаў «Ангара-А5» і KSLV-1, айчыннай касмічнай абсерваторыі «Мілліметрон», прыватнага расійскага спадарожніка DX1 кампаніі Dauria Aerospace. Быў галоўным канструктарам ў камандзе «Селенаход», адзіным расійскім удзельнікам конкурсу Google Lunar XPRIZE. Кандыдат тэхнічных навук, выкладаў у МДТУ ім. Баумана (заўвага: Маскоўскі дзяржаўны тэхнічны універсітэт імя М. Э. Баўмана). У цяперашні час кірую адукацыйнай праграмай «Сучасная касманаўтыка» у Ўніверсітэце машынабудавання. Заснавальнік суполкі «Твой сектар космасу».

Каманда «Маяка»

— У каго ўзнікла ідэя стварыць «Маяк»?

— Цяпер праект «Маяк» ужо вядомы, пра яго пішуць артыкулы і здымаюць тэлеперадачы, аднак мала хто ведае, з чаго ён пачаўся. Калі я ў самым канцы 2013 года праводзіў лекцыю пра гісторыю касманаўтыкі, да мяне падышоў адзін з яе арганізатараў, Аляксей Стацэнка, і спытаў: «А ці можна запусціць у космас цэглу?». «Можна, — адказаў я, — але навошта, бо яго ж ніхто не ўбачыць. Значна цікавей запусціць тое, што будзе бачна». З гэтай размовы нарадзілася думка запусціць у космас піраміду, якая стане самай яркай зоркай на начным небе Зямлі і будзе бачная ва ўсім свеце.

Каманда і спадарожнік

— Як збіралі каманду?

— Пачатак збору каманды быў пакладзены вось гэтым запісам ў супольнасці «Твой сектар космасу».

— Якія мэты вашага праекта?

— Галоўныя мэты:

1. Паказаць на практыцы, што космас стаў бліжэй і даступней, і запуск касмічнага апарата можа быць ажыццяўлены нават сябрамі і аднадумцамі.
2. Выпрабаванне ў рэальным палёце аэрадынамічнай тармазной прылады, якая ў далейшым можна будзе выкарыстоўвацца для звесткі з арбіты касмічнага смецця.
3. Атрыманне новых звестак пра шчыльнасць паветра на вялікай вышыні і выкарыстанне як эталоннага аб’екта для праверкі разлікаў бачнай зорнай велічыні.

«Маяк» на арбіце

— Як шукалі сродкі на праект? Ёсць інвестар?

— Усе сродкі на праект першапачаткова збіраліся з дапамогай краудфандынга. У Расіі мы паспяхова правялі дзве кампаніі для правядзення неабходных выпрабаванняў, нядаўна запусцілі кампанію на Кікстарцеры для вытворчасці лётнага ўзору.

— На якой стадыі праект? Ужо вядома дата запуску спадарожніка?

— На дадзены момант мы праводзім выпрабаванні, неабходныя для арбітальнага запуску спадарожніка. Справаздачамі аб праведзеных тэстах мы дзелімся на старонцы нашай апошняй кампаніі на Бумстарцеры. Запуск запланаваны на жнівень 2016 года.

Выпрабаванні сістэмы раскрыцця

— «Маяк» будзе відаць з паўднёвага або паўночнага паўшар’я? Навошта прыкладанне для пошуку «Маяка», калі гэтая «зорка» будзе і так самой яркай на небе?

— «Маяк» будзе рухацца па сонечна-сінхроннай арбіце, таму яго змогуць назіраць з любой кропкі свету. Аб’ект, які знаходзіцца на такой арбіце, праходзіць над любой кропкай зямной паверхні прыблізна ў адзін і той жа мясцовы сонечны час некалькі разоў. Прыкладанне створана як раз для таго, каб «злавіць» наш «Маяк», калі ён у чарговы раз будзе пралятаць над нашай галавой.

— Да «Маяка» былі іншыя настолькі яркія касмічныя апараты?

— Так, вядома. Самым яркім быў праект «Знамя-2».

— Аэрадынамічную тармазную прыладу можна будзе ўсталяваць на любы спадарожнік? Колькі часу зойме вывад спадарожніка з арбіты з выкарыстаннем гэтай прылады?

— Так, аэрадынамічную тармазную прыладу можна будзе паставіць на любы спадарожнік, аднак эфектыўна яно будзе працаваць на вышынях над Зямлёй да адной тысячы кіламетраў. Падчас спуск з арбіты залежыць ад вышыні арбіты, масы спадарожніка і плошчы аэрадынамічнай тармазной прылады. Для прыкладу, «Маяк», масай чатыры кілаграмы і з плошчай мідэля тармазной прылады парадку чатырох квадратных метраў, сыходзіць з арбіты вышынёй 550 км за месяц.

— Якія самыя вялікія цяжкасці сустракаліся ў вас пры працы над праектам?

— Самая вялікая цяжкасць — гэта арганізацыя працы энтузіястаў.

— Дзяржава вас падтрымлівае? Калі так, то як?

— Так. Сярод іншых студэнцкіх праектаў мы атрымалі ад Раскосмаса магчымасць спадарожнага запуску нашага спадарожніка на іх ракета-носьбіце.

— З якімі кампаніямі супрацоўнічаеце?

— У нас ёсць некалькі асноўных тэхнічных партнёраў, якія падаюць свае лабараторыі і стэнды для тэставання. Сярод асноўных: МАМІ (Універсітэт машынабудавання), ЦПТА (Цэнтр перспектыўных тэхналогій і апаратуры), крама правільных ліхтароў «Суперліхтар», арганізатар палётаў у стратасферу «Блізкі космас».

Партнёры

— Якія планы на будучыню?

— Пакараць космас.

Кіраўнік аддзела псіхалагічнай разгрузкі

Калі вам цікавы праект, вы можаце падтрымаць яго на Кікстарцеры, а за поспехамі праекта сочыце ў групе УКантакце.