Паўднёвая Амерыка гэта адзін з двух амерыканскіх мацерыкоў, які ляжыць пераважна ў Паўднёвым паўшар’і планеты Зямля.
Існуе мноства гіпотэз пра засяленне мацерыка людзьмі, аднак найбольшую цікавасць Паўднёвая Амерыка атрымала ў часы плаванняў Хрыстафора Калумба ў 1492 годзе. Затым рушыла экспедыцыя італьянца Амерыга Веспучы, які зразумеў, што Калумб адкрыў не новыя азіяцкія выспы, а новы мацярык. Далей адбыліся шматлікія еўрапейскія плавання за каштоўнымі камянямі, срэбрам і золатам. Тэхнічная перавага еўрапейцаў не магла не адбівацца на выніках канфліктаў на гэтай тэрыторыі, што стала прычынай знішчэння мноства паўднёваамерыканскіх дзяржаў інкаў, ацтэкаў і майя.
Ідучы за геаграфічным дэтэрмінізмам, становіцца зразумела, што культура, навука і светапогляд тых народаў моцна адрозніваліся ад культуры і навукі іншых мацерыкоў. Так знішчэнне цэлых дзяржаў нанесла непапраўныя страты сусветнай культуры планеты, але тым не менш паўднёвы мацярык не застаўся пуставаць.
У што ператварылася культура Паўднёвай Амерыкі праз стагоддзя? Наколькі змяніўся жыхар гэтага мацерыка і што сталася з яго светапоглядам? Адкажам на гэтыя пытанні з дапамогай вексілалогіі.
Звычайна Паўднёвую Амерыку дзеляць на Бразілію, Паўднёвую частку (ці паўднёвы конус), Паўночна-Заходнюю частку або Паўночную частку. C рознымі варыянтамі дзялення можаце азнаёміцца ніжэй.
Але, так ці інакш дзяленне Паўднёвай Амерыкі не такая папулярная тэматыка, як скажам, дзяленне Еўропы, Азіі ці Афрыкі. Тым не менш працягнем дзяленне мацерыкоў і частак свету па тыпу сцяга.
Удакладненне: сцяг Французскай Гвіяны ў класіфікацыю ўваходзіць не будзе, бо з’яўляецца залежнай тэрыторыяй.
Крыж
У гэтай групе ўсяго два сцягі: Уругвая і Чылі. Сцяг Уругвая падобны да сцяга Аргентыны, так як Уругвай пэўны час знаходзіўся пад уплывам Аргентыны, аднак з атрыманнем незалежнасці быў прыняты новы сцяг. Чатыры сінія і пяць белых палос сімвалізуюць дзевяць рэгіёнаў Уругвая.
Крыж сцяга Чылі сімвалізуе поспех і славу, белы колер — снег чылійскіх гор, а чырвоны, як і ў многіх іншых краінах, сімвалізуе кроў, пралітую ў барацьбе за незалежнасць.
Мала каму вядома, але ў перыяд з 1810 па 1826 розныя іспанскія калоніі ў Амерыцы змагаліся за незалежнасць і паляпшэнне ўмоў жыцця шырокіх слаёў насельніцтва. У выніку чаго ўтварыліся такія дзяржавы як: Чылі, Перу, Балівія і многія іншыя, якія існуюць і ў наш час.
Гарызантальны трыкалор
Трыкалоры атрымалі шырокае распаўсюджанне ў свеце, але ў Паўднёвай Амерыцы трохкаляровыя сцягі звязаны пераважна з нацыянальна-вызваленчым рухам народаў.
Сцягі Венесуэлы, Калумбіі і Эквадора вельмі падобныя кветкамі, гэта можна растлумачыць уздзеяннем iснавалай раней дзяржавы, якая завецца Рэспубліка Калумбія (або Вялікая Калумбія) на тэрыторыі якой знаходзіліся вышэйпералічаныя дзяржавы, і якая з ходам часу раздрабнілася на тры асобных краіны ў 1831 годзе. Зоркі на сцягу Венесуэлы сімвалізуюць сем гістарычных правінцый (або восем як на сучасным сцягу, так як сюды ўключаецца спрэчная з Гаянай тэрыторыя). Цікава, што восьмая зорка была дададзеная ў 2006 годзе па ініцыятыве тагачаснага прэзідэнта Венесуэлы Уга Чавеса. Таксама варта заўважыць, што палосы на сцягу Венесуэлы былі зраўняныя ва ўгоду агульнасусветнай тэндэнцыі. Колеры гэтых сцягоў сімвалізуюць золата і каштоўнасці (жоўты), неба і мора (сіні), кроў вызваліцеляў (чырвоны).
Сцяг Аргенціны ўяўляе з сябе класічны трыкалор які выкарыстоўвае два колеры. Жоўтае «майскае сонца» сімвалізуе бога сонца інкаў. Па асноўнай версіі сцяг перапоўнены сімваламі неба, што ў агульным то відавочна. Але прысутнічаюць і іншыя тлумачэнні: блакітныя паласы — меандры ракі Ла-Плата, белы срэбра і каштоўнасці або што блакітны і белы гэта колеры адзенняў Панны Марыі.
Сцяг Парагвая адзіны ў свеце сцяг, які мае розныя эмблемы на аверсе і рэверсе палатна. Сцяг Парагвая адбыўся ад класічнага французскага трыкалора, які ў сваю чаргу з’яўляецца сімвалам вызвалення. Тлумачэнне кветак сцяга Балівіі не адыходзіць ад агульных тэндэнцый: кроў вызваліцеляў (чырвоны), золата і багацця (жоўты) і развіццё і прагрэс (зялёны).
Іншыя
У гэтую групу трапілі розныя сцягі, якія не маюць напарнікаў па тыпу. Сцяг Перу класічны вертыкальны трыкалор. Дзяржаўная яго версія, прадстаўленая ніжэй, а грамадзянская не мае герба на белай паласе. Паводле легенды, генерал Хасэ дэ Сан-Марцін, прыбыўшы ў Перу ў 1820 годзе, убачыў шмат фламінга. Прыняўшы гэта за добры знак, ён вырашыў, што чырвоны і белы павінны стаць колерамі перуанскага легіёна, які ён стварыў, каб вызваліць Перу.
Сцяг Бразіліі адлюстроўвае нацыянальныя колеры краіны — зялёны і жоўты, якія паходзяць ад дынастычных кветак імператараў Бразіліі. Зялёны сімвалізуе вясну, жоўты золата. Таксама на палатне маецца дваццаць сем белых зорак, якія згрупаваныя ў дзевяць сузор’яў. Займальны факт — сузор’я ў іх выглядзе на сцягу ўбачыць з Зямлі немагчыма, але такое размяшчэнне можна назіраць калі вылецець за межы нябеснай сферы ў 8:30 раніцы (12 гадзін зорнага часу). Хацелася б згадаць, што сцяг Бразіліі адзін з самых вядомых і каларытных сцягоў свету. Таксама адно з сузор’яў на гэтым палатне гэта Паўднёвы крыж, так любімы дзяржавамі Акіяніі.
Сімволіка сцяга Сурынама такая: зялёны колер — сімвал урадлівасці, белы — свабоды, чырвоны — прагрэсу. Залатая зорка — сімвал шчаслівай будучыні.
Сцяг Гаяны дзіўны сваім будынкам, а таксама нетрадыцыйным сімвалізмам. Тлумачэнне кветак такое: чырвоны трохкутнік — упартасць, чорная акантоўка —стойкасць перад чужымі цяжкасцямі, залаты колер — багацця, белая акантоўка — рэкі, форма залатога трыкутніка сімвалізуе стралу, а зялёны фон прыроду. Таксама Рэспубліка Гаяна сумна вядомая адным з самых высокіх узроўняў самагубстваў ва ўсім свеце, што шмат у чым звязана з дзейнасцю сект.
Сцягі Паўднёвай Амерыкі адрозніваюцца своеасаблівым сімвалізмам, па большай частцы звязаным з барацьбой за незалежнасць. Так да гэтага часу змяшанае этнічна грамадства ў краінах Паўднёвай Амерыкі спрабуе прыйсці да стабільнага і якаснага жыцця. Мацярык, які нарадзіў масу таленавітых спартсменаў, які нясе на сабе самую вялікую і паўнаводную раку свету — Амазонку, непраходныя лясы і дзіўны жывёльны свет, мацярык які пакінуў неверагодную архітэктурную і культурную спадчыну гатовы прадставіць свае, асаблівыя сцягі — адлюстраванне анталагічнага шляху і гісторыі насельніцтва цэлай краіны.
Як можна бачыць на карце сцягі гэтага рэгіёну адрозніваюцца ўстойлівай занальнасцью раянавання тыпаў сцягоў. Так гарызантальныя трыкалоры ўласцівыя поўначы і поўдню мацерыка, сцягі з крыжом выкарыстоўваюць Чылі і Уругвай, якія знаходзяцца на крайнім захадзе і ўсходзе мацерыка адпаведна, нестандартныя сцягі выкарыстоўваюцца ў цэнтры Паўднёвай Амерыкі ад захаду і да ўсходу.
Спадзяюся, дадзены матэрыял абудзіў трохі цікавасці да гэтага рэгіёну, яго гісторыі і культуры. Часцяком, Паўднёвая Амерыка губляецца на фоне свайго паўночнага суседа, хоць гэта зусім незаслужана.
Каментары