Краіна, якая імкнецца да незалежнасці, павінна быць у першую чаргу энергетычна незалежнай, таму ўрад павінен рабіць стаўку на мясцовыя крыніцы энергіі і пажадана аднаўляльныя. Пры нармальным развіцці энергетыка Беларусі можа стаць цалкам незалежнай ужо да 2050 года.

У гэтым артыкуле гаворка пойдзе аб выкарыстанні энергіі ветру — гэта аднаўляльны від энергіі, так як ён з’яўляецца следствам актыўнасці Сонца, і будзе даступны, пакуль будзе Сонца.

Энергія ветру выкарыстоўваецца людзьмі ўжо вельмі даўно: старажытныя фінікійцы выкарыстоўвалі парусны флот, а ў Персіі ў двухсотым годзе да н.э. выкарыстоўваліся ветраныя млыны для мліва збожжа. Яны выкарыстоўваліся ў ісламскім свеце, а ў XIII стагоддзі з’явіліся і ў Еўропе.

Ветраная электрастанцыя (ВЭС) Nordex 29 у весцы Купелы Магілеўскага раёна

Ветраэнергетыка актыўна развіваецца ў Еўропе і выклікае вялікую цікавасць, а таксама рознага віду спрэчкі аб яе вартасцях і недахопах. На якім этапе развіцця ветраэнергетыка ў Беларусі, якія перспектывы развіцця гэтага віду энергіі? Па дадзеных нацыянальнай праграмы развіцця мясцовых і аднаўляльных крыніц на 2011-2015 гг. вызначана 1840 пляцовак, на якіх можна размясціць адзінкавыя ветраўстаноўкі (ВЭУ) і ветраныя электрастанцыі. Выяўленыя пляцоўкі, у асноўным, грады пагоркаў вышыней ад дваццаці да васьмідзесяці метраў з фонавай хуткасцю ветру пяць метраў у секунду і больш, на якіх можна ўзвесці ад пяці да дваццаці ветраўстановак.

У сапраўдны момант на тэрыторыі Беларусі дзейнічае 23 ветраўстаноўкі. ВЭУ ўстаноўлены ў Гродзенскай, Мінскай, Віцебскай, Магілеўскай абласцях. Самая буйная ветраэнергетычная ўстаноўка ў Беларусі дзейнічае ў пасёлку Грабнікі, Навагрудскага раена, Гродзенскай вобласці: яе магутнасць складае 1,5 МВт. Вятрак пад Навагрудкам да гэтага часу застаецца самым вялікім і магутным у Беларусі, а таксама адзіным дзяржаўным. Па запэўненнях спецыялістаў ветраўстаноўкі акупяцца на працягу пяці гадоў пры сярэднегадовай хуткасці 6-8 м/с.

Чаму былі абраныя менавіта гэтыя пляцоўкі відаць пасля прагляду дадзеных малюнкаў:

Сярэдняя гадавая фонавая хуткасць ветру на вышыні дзесяці метраў

Сярэдняя гадавая разліковая хуткасць ветру на вышыні ста метраў (з улікам дадзеных маніторынгу параметраў ветру)

Карта-схема ветраэнергетычнай патэнцыялу тэрыторыі Рэспублікі Беларусь на вышыні ўстаноўкі ветраротара за сто метраў ад паверхні зямлі (для ВЭУ усталяванай магутнасцю 2,5 МВт)

У Смаргонскім раёне будзе ветрапарк, а ў красавіку 2014 года прайшла цырымонія адкрыцця першых двух ветраўстановак. За 2014-2015 год абяцалі 17 ветраўстановак. Першы ветрагенератар усталяваны ў 2013 годзе ў Бабруйскім раёне. Пад Навагрудкам да адзінокай ветраўстаноўкі дададуць яшчэ пяць. Разам яны змогуць закрыць практычна чвэрць патрэбаў раена ў электраэнергіі! Плануецца стварыць ветрапарк у раене вёскі Лужычшэ Ашмянскага раёна. Рэалізацыя інвестпраекта прадугледжваецца ў 6 этапаў да 2020 года.

Цікавы той факт, што электрасеткі абавязаны даражэй купляць выпрацаваную альтэрнатыўным спосабам энергію ў прыватных асоб. Па разліках, калі б такі вятрак, як у Навагрудку, усталяваў прыватнік, то, прадаючы энергію дзяржаве па завышаных тарыфах, ен зарабіў бы за год каля паўтара мільёна даляраў.

Ветракі ў раене Навагрудка

Пакуль інвестары займаюцца устаноўкай дарагіх ветракоў па ўсей краіне, жыхар Беларусі сам змайстраваў на сваім участку вятрак з старых аўтазапчастак, які пры хуткасці ветру больш за пяць метраў у секунду выпрацоўвае 5 кВт энергіі, сілкуючы з дзясятак 12-вальтовым святладыёдных лямпачак па ўсім участку. Нават калі наступіць поўнае зацішша, лямпачкі ў двары будуць гарэць яшчэ дзве ночы, спажываючы назапашаную акумулятарам энергію!

Вятрак з старых аўтазапчастак

Ветраэнергетыку часта крытыкуюць і кажуць, што яна неканкурэнтаздольная з звычайнымі відамі энергіі і яе даводзіцца датаваць. Так і есць, калі параўноўваць вятрак з газавым радовішчам або плацінай ГЭС, то ў яго мала шанцаў выжыць. Зрэшты, усім вядома, што ні прыроднага газу, ні істотных гідрарэсурсаў на тэрыторыі Беларусі няма, а гэта значыць, што развіцце ветраэнергетыкі ў Беларусі з’яўляецца выдатным укладам у будучыню краіны. І не варта забываць, што энергія ветру не толькі аднаўляльная, але і чыстая, а гэта важкі аргумент.

Развіцце ветраэнергетыкі дасць нам не толькі чыстую энергію: напрыклад, частка абсталявання для ветрапаркаў можна вырабляць у Беларусі. Гэта тычыцца і апор, якія нішто не перашкаджае вырабляць з жалезабетону, трансфарматараў, пераўтваральнікаў, сістэм кантролю і кіравання, металаканструкцый, асобных блокаў сілавой перадачы. Толькі лопасці і электрагенератары, верагодна, давядзецца закупляць у іншых краінах. У любым выпадку ветраэнергетыка будзе развівацца ў нашых суседзяў (Расіі, Украіны, Літвы) і камплектуючыя можна будзе пастаўляць ім. Попыт на падобную прадукцыю будзе пастаянны, па-за залежнасці ад стану знешніх рынкаў. Вытворчасць камплектуючых, і падтрымка ветраўстановак дазволіць павялічыць колькасць працоўных месцаў. Усе гэта станоўча паўплывае на развіцце ўсей эканомікі краіны.

Тэхабслугоўванне лопасцяў

На дадзены момант вецер павінен даваць Беларусі 2-5% энергіі ад агульнага энергабалансу краіны. Вецер таксама можа дапамагчы нашай дзяржаве вырашыць праблему энергетычнай залежнасці ад суседзяў. Гэта не імгненнае рашэнне праблемы, але цалкам даступнае і рэальнае.

У наступных матэрыялах працягнем абмеркаванне ветраэнергетыкі, але ўжо ў сусветным маштабе. Таксама пагаворым аб сонечнай энергіі і аб тэрмаядзерных рэактарах.