У мінулым артыкуле мы разглядалі сцягі Еўропы і паспрабавалі стварыць карту па тыпу сцяга. Зараз разгледзім Афрыку.

Афрыка – другі па велічыні і па колькасці насельніцтва кантынент свету. Менавіта з яго па асноўнай гіпотэзе паходжання чалавека і пачалася наша гісторыя. Таму, у нейкім сэнсе менавіта ў Афрыцы зарадзіўся кожны з нас. Многае адрознівае кантынент ад іншых: эндэмічная флора і фауна, клімат, культура, гісторыя. Нягледзячы на каланіяльнае мінулае да цяперашняга моманту, на тэрыторыі Афрыкі сфармаваліся пяцьдзесят чатыры незалежных дзяржавы.

Традыцыйна Афрыку прынята дзяліць на 5 рэгіёнаў

Сцягі Афрыкі адрозніваюцца ад сцягоў іншых частак свету галоўным чынам каляровай панафрыканскай палітрай, наяўнасцю зорак і вялікай разнастайнасцю. Сярод афрыканскіх сцягоў пераважаюць трыкалоры аднак прысутнічаюць і мноства іншых тыпаў, якія мы цяпер і разгледзім, а пазней і складзем карту сцягоў.

Панфрыканскія бікалоры

Бікалораў ў Афрыцы ўсяго тры: Алжыр (вертыкальны), Ангола і Буркіна-Фасо (гарызантальны), таму вылучым іх у адну групу. Знакі на сцягах, а таксама колеры сцягоў гэтай групы сімвалізуюць рэлігію, афрыканскі кантынент, кроў, пралітую пры каланізацыі.

Афрыканскія бікалоры

Бікалоры з вертыкальнай паласой

Сцягоў гэтай групы ў Афрыцы ўсяго тры: Гвінея-Бісау, Бенін і Мадагаскар. Гэтыя сцягі выдзяляюцца характэрнымі для кантынента колерамі, якія часта былі афіцыйнымі у сцягоў манархаў, народаў і гэтак далей. Гарызантальная паласа ў тронка сцяга ў сімвалізме мае такое ж значэнне, як і іншыя колеры, але своеасаблівае размяшчэнне палос дазваляе стварыць яшчэ адну групу.

Бікалоры з вертыкальнай паласой

Трыкалор з вертыкальным дзяленнем

Трыкалоры распаўсюджаныя значна шырэй. Да гарызантальных трыкалораў адносім сем дзяржаў. Два з іх маюць зорку ў цэнтры сцяга: Сенегал і Камерун. Зорка ў афрыканскіх сцягах сустракаецца даволі часта. У дадзеным выпадку яна сімвалізуе неба і духоўныя імкнення народа, а таксама яго адзінства.

Трыкалор з вертыкальным дзяленнем

Трыкалор з гарызантальным дзяленнем

Як і ў краінах Еўропы, гэта самая шматлікая група. На сцягу Кеніі размешчаны шчыт Масаі і дзіды — сімвал абароны. На сцягу Эфіопіі пентаграма — сімвал адзінства народаў. Сцяг Нігера вылучаецца з гэтай групы квадратнай формай і каляровай гамай. Верагодна, само чалавечае паняцце аб эстэтыцы сцягоў часцей за ўсё было звязана з менавіта трыма кветкамі. Вядома дакранаючыся афрыканскіх сцягоў, варта сказаць, што яны малодшыя за сцягі Еўропы, так як былі прынятыя толькі пасля вызвалення ад каланіяльнай экспансіі. Часцей краіны Афрыкі імкнуліся змяніць колер і знешні выгляд старога сцяга, які асацыяваўся з крывавым мінулым. Так Гана стала адной з першых дзяржаў, якія выкарыстоўваюць панафрыканская колеры, так як адной з першых атрымала незалежнасць. Далей многія іншыя афрыканскія краіны падхапілі гэтую тэндэнцыю ў стварэнні сваіх сцягоў. Цікавы той факт, што Эфіёпскую імперыю каланіяльным еўрапейцам захапіць так і не ўдалося. Таму сцяг сучаснай Эфіопіі з’яўляецца правобразам панафрыканскіх кветак, і ў якім сэнсе найбольш набліжаны да афрыканскай культуры, тым больш станоўча здаецца жаданне іншых краін Афрыкі існаваць пад сцягам менавіта панафрыканскай размалёўкі.

Трыкалор з гарызантальным дзяленнем

Раздзяляльны трохкутнік

Група з раздзяляльным трохкутнікам у тронка, таксама даволі шматлікая і разнастайная. Так шмат такіх сцягоў маюць тры гарызантальныя паласы, некаторыя чатыры, дзве ці нават сем. Але, так як у Афрыцы сцягоў такога тыпу досыць шмат, а таксама, па каляровай гаме іх можна аднесці да розных групп (панарабскай, панафрыканскай і іншых), аб’яднаем іх у адну групу.

Трыкутнікі ў гэтай групе сцягоў сімвалізуюць іслам на поўначы Афрыкі — у панарабскам свеце; свабоду, барацьбу за вызваленне, гісторыю ў цэнтральнай Афрыцы і на поўдні.

Сцягі з раздзяляльным трохкутікам

Гарызантальная падзяляльная паласа

У гэтую групу аднясем трыкалоры, якія маюць падзяляльную цэнтральную паласу — Гамбія; а таксама аднакаляровыя сцягі з акантаванай белым паласой — астраўная дзяржава Каба-Вэрдэ і Батсвана. Дзесяць зорак на сцягу Каба-Вэрдэ сімвалізуюць дзесяць астравоў дзяржавы. Сцяг Бастваны адлюстроўвае неба і надзею на дажджы, а паласы — паразуменне паміж чорнай і белай расамі. На сцяге Свазіленда намаляваны афрыканскі шчыт, дзіды і посах, а колеры — сімвалы міру і стабільнасці. Сцяг Гамбіі жа сімвалізуе традыцыйныя для Афрыкі неба, сонца і зямлю.

Сцягі з гарызантальнай падзяляльнай паласой

Дыяганальная падзяляльная паласа

У гэтай групе таксама ўсяго чатыры сцяга: ДРК, Конга, Намібія, Танзанія. Для гэтай групы таксама характэрныя панафрыканская колеры якія сімвалізуюць чорны народ карэннага насельніцтва, кроў барацьбы за свабоду, ваду і землі Афрыкі.

Сцягі з дыяганальнай падзяляльнай паласой

Шматколерныя

Шматколерных сцягоў (больш трох колераў) трохі нават ва ўсім свеце, калі не лічыць колеру гербаў на некаторых сцягах. Колеры сцягоў гэтай групы традыцыйныя — панафрыканскія, захоўваюць агульныя для краін Афрыкі тэндэнцыі ў сімвалізме.

Шматколерныя сцягі Афрыкі

Аднакаляровыя з зоркай

Сцягі гэтай групы ставяцца да краін панарабскага свету, з пануючай дзяржаўнай рэлігіяй — іслам, што выразна відаць у сімволіцы гэтых сцягоў. Толькі зорка на сцяге Самалі ў гэтай групе не мае дачынення да ісламскім сімвалаў, а характарызуе рэгіёны пражывання самалійскага народа.

Аднакаляровыя з зоркай

Паласы з квадратам

Усяго два сцягі адносім у гэтую групу: Тога і Лібрэвіль. У сцяге Тога выкарыстоўваюцца традыцыйныя панафрыканскія колеры, зорка жа сімвалізуе адзінства, як і ў многіх іншых сцягах. Паласы на сцягу Лібрэвіля пазначаюць адзінаццаць подпісаў на дэкларацыі незалежнасці. Таксама пад гэтым сцягам ходзяць каля 1700 судоў сусветнага гандлёвага флоту, так як выкарыстоўваць дадзены сцяг выходзіць танней за ўсё, але нягледзячы на гэта, пошліны за выкарыстанне сцяга складаюць істотную долю даходаў казны Ліберыі.

Сцягі якія выкарыстоўваюць паласы з квадратам

Іншыя

У гэтую групу аднясем сцягі Замбіі, ПАР і Бурундзі. Колеры сцяга Замбіі сімвалізуюць традыцыйныя для Афрыкі — барацьбу за свабоду, карэннае насельніцтва, прыродныя багацці, а арлан крыкун ўвасабляе ўзвышэнне народа Замбіі над дзяржаўнымі праблемамі. Сцяг Бурундзі адлюстроўвае іх нацыянальны дэвіз: «Адзінства. Праца. Прагрэс». А сцяг ПАР, які таксама аднясем у гэтую групу, з’яўляецца самым шматколерным сцягам у свеце. А таксама багаты на розныя сімвалы, але ў цэлым сімвалізуе мультынацыянальную будучыню краіны.

Іншыя сцягі Афрыкі

Цяпер прыйшоў час паглядзець на карту створаную на аснове асаблівасцяў сцяга краіны:

Карта сцягоў Афрыкі

Можна зрабіць пэўныя высновы. Часцей сцягі Паўночнай Афрыкі выкарыстоўваюць ісламскія сімвалы і выконваюцца ў аднаколерным выглядзе альбо ў выглядзе трыкалора, або трыкалора з раздзяляльным трохкутнікам у тронка. Сцягі з падзяляльнай дыяганальнай паласой па нейкіх прычынах распаўсюджаныя ў цэнтральнай і паўднёвай частцы мацерыка. Вертыкальныя трыкалоры выкарыстоўваюць выключна краіны Заходняй Афрыкі, а найбольш шырокае распаўсюджванне, як і ў Еўропе, атрымалі гарызантальныя трыкалоры, што звязана з шматлікімі калоніямі Францыі ў гэтых краінах. Нягледзячы на гэта ў Афрыцы шмат дзяржаў выкарыстоўваюць нестандартныя варыянты тыпу сцяга: шматколерныя, з раздзяляльнай паласой, бікалоры з вертыкальнай паласой у тронка і г.д.

Датычна колеру таксама прысутнічаюць свае асаблівасці. Так у сцягах Паўночнай Афрыкі пераважна выкарыстоўваецца панарабскі набор колераў (чырвоны, белы, зялёны, чорны). У сцягах астраўных дзяржаў і дзяржаў паўднёвай Афрыкі акрамя панафрыканскіх колераў (чырвоны, жоўты, зялёны) выкарыстоўваюцца блакітны і сіні колеры, якія сімвалізуюць неба або ваду. У цэлым каляровы набор у сцягах Афрыкі не адыходзіць ад панафрыканскай накіраванасці, што ў пэўным сэнсе аб’ядноўвае сцягі афрыканскіх дзяржаў. Таксама аднастайны ў гэтым сэнсе і сімвалізм гэтых колераў: часцей за ўсё зялёны сімвалізуе прыродныя багацці, жоўты росквіт або адзінства, чырвоны адвагу і кроў пралітую за вызваленне і незалежнасць. Тым не менш колер сцягоў Афрыкі своеасаблівы і дзіўны, маючы пэўную спецыфіку, ён вылучаецца на фоне сцягоў астатняга свету.