Чалавечае ўяўленне аб нейкай з’яве часта поўна стэрэатыпаў, бо вялізную колькасць інфармацыі мы даведваемся ўскосна, нават не прыкладаючы ніякіх намаганняў. Напрыклад, свайго роду памылку можна дапусціць, мяркуючы, што птушкі абавязкова павінны быць звязаныя са стыхіяй паветра, а рыбы са стыхіяй вады. Напэўна, стэрэатыпу адносна класа сысуноў няма, хоць варта адразу ж згадаць, што да сысуноў нароўні ставяцца кажаны, кіты і, уласна, людзі.

Развянчаем стэрэатып, датычна рыб: даўжэй усяго на сушы здольныя пражыць глейкія скакуны. Лічыцца, што вялікшую частку часу яны на ёй і праводзяць.

Глейкія скакуны (Periophthalmus)

Каб змочваць вочы на сушы, жывёлы апускаюць іх у спецыяльныя вачніцы, што досыць нестандартна для рыб.

Змочванне вачэй

Таксама без праблем на сушы жывуць дваякадыхальныя рыбы. Засталося ўсяго шэсць відаў такіх рыб. Цікава, што маладыя рыбы дыхаюць практычна толькі жабрамі, але з узростам пачынаюць дыхаць толькі лёгкімі.

Буры пратоптэр (Protopterus annectens)

Лятучыя рыбы здольныя ўзлятаць на вышыню да пяці метраў і парыць на адлегласці да 400 метраў. Яны слаба кантралююць свой палёт, часта трапляючы на борт караблёў. Аднойчы нават быў зафіксаваны выпадак, калі чалавека на палубе збілі з ног.

Лятучая рыба (Exocoetidae)

Зрэшты, лятучыя рыбы — не мяжа, бо палёт асвоілі і іншыя класы жывёл. Традыцыйна звязваць здольнасць да палёту з птушкамі, але ў былы час лётаць ўмелі куды больш нязвыклыя і цікавыя істоты. Варта адзначыць важную рэч: не ўсе лятучыя істоты птушкі і не ўсе птушкі лятучыя істоты.

У сучаснасці існуюць віды птушак, здольных да падводнага палявання. Самым відавочным прыкладам тут з’яўляюцца пінгвіны. Пінгвінавыя строга нелётныя птушкі, аднак некаторыя віды здольныя ныраць на глыбіню да 200 метраў.

Каралеўскі пінгвін (Aptenodytes patagonicus)

У гісторыі фауны Зямлі існавалі і куды больш ўмелыя плыўцы. Каля ста мільёнаў гадоў таму падводным паляваннем займаліся гесперорнісы. У гэтых птушак меліся вельмі маленькія крылцы, затое магутныя лапы.

Таксама гесперорніс меў і зубы, пераважна на ніжняй сківіцы, у верхняй жа частцы меліся адмысловыя лункі для ніжніх зубоў. Раннія прадстаўлення пра гесперорнісах якія стаяць на беразе хутчэй за ўсё ілжывыя. Лапы птушак дазвалялі ім выдатна рухацца пад вадой, але на сушы хутчэй за ўсё яны маглі толькі поўзаць.

Гесперорніс пад вадой (Hesperornis regalis)

Самымі буйнымі лятучымі істотамі жа былі птэразаўры. Птэразаўры ў сваю чаргу ставяцца да рэптылій або паўзуноў, што радніць іх з дыназаўрамі і сучаснымі прадстаўнікамі: кракадзіламі, яшчаркамі і змеямі.

Адным з самых буйных птэразаўраў быў кетцалькаатль, названы ў гонар ацтэкскага бога. Лічыцца, што гэты птэразаўр мог важыць чвэрць тоны, а размах крылаў яго складаў да дванаццаці метраў.

Супрацьстаялыя багі Кецалькаатль і Цескатліпока, XV стагоддзе

Кецалькаатль (Quetzalcoatlus northropi)

Мадэль кецалькаатля ў гульне Saurian

Гігантызм жывёл абумоўлены цэлым шэрагам фактараў. Па-першае, дыназаўры раслі вельмі хутка — так шанцы на выжыванне былі значна больш. Да таго ж вядома, што рэптыліі не асоба клапоцяцца пра сваё нашчадства, толькі некаторыя віды аберагаюць толькі што вылупіўшыхся дзіцянятаў. А ў змей нават назіраецца з’ява пасляродавага канібалізму, калі не паспеўшыя з’явіцца на свет дзіцяняты змеі, ужо павінны ўцякаць ад першай пагрозы — уласнай маці. Па-другое, існуе з’ява «выспавага гігантызму», пры якім жывёлы пры адсутнасці драпежнікаў дасягаюць велізарных памераў. Хоць «выспавы гігантызм» працуе ў асноўным у дачыненні да грызуноў, птушак і раслін, а драпежныя жывёлы на астравах становяцца менш.

Таму гігантызм жывёл мінулага можна апраўдаць хутчэй высокім узроўнем дыяксіду вугляроду ў атмасферы Зямлі, што дазволіла «азеляніць» планету, і гэта ў сваю чаргу дало дыназаўрам практычна бясконцую пажыўную базу. Рэзка ўзрослую колькасць траваедных дыназаўраў дало стымул росту і колькасці драпежнікаў.

Максімальны размах крылаў

Памер птушак можна ацаніць па размаху іх крылаў. Так, самыя вялікія крылы з жывых лятучых істот у вандроўнага альбатроса.

Вандроўны альбатрос (Diomedea exulans)

Але самы вялікі размах крылаў за ўсю гісторыю Зямлі мела не птушка, хоць у некаторых вымерлых птушак ён дасягаў 5–7 метраў. Самымі буйнымі лятучымі птушкамі ў гісторыі з’яўляюцца аргентавіс і пелагорніс.

Пелагорніс (Pelagornis sandersi)

Значна вялікіх памераў змаглі дасягнуць птэразаўры, то ёсць лятучыя рэптыліі.

Параўнанне велічыні размаху крылаў птэразаўраў і птушак

Такім чынам, аднымі з самых буйных па размаху крылаў жывёламі былі арамбургіана, кетцалькаатль і хацэгаптэрыкс. Але варта адзначыць, што інфармацыя наконт размаху крылаў арамбургіаны змяняецца з 7 метраў да 13, у той час як памеры кетцалькаатля і хацэгаптэрыкса больш дакладныя і вызначаныя.

Максімальная вага птушак

Сярод біялагічнага класа птушак, ёсць таксама і не здольныя да палёту істоты. Дастаткова ўспомніць страўса або казуара, то есць дастаткова буйных птушак. Ці ж пінгвіна, які адмовіўшыся ад палёту, атрымаў здольнасць доўга знаходзіцца пад вадой.

Самай небяспечнай птушкай сучаснасці з’яўляецца казуар.

Казуар (Casuarius unappendiculatus)

Гэтая птушка здольная забіць дарослага чалавека. Але нават яна не з’яўляецца самай вялікай птушкай, якая існавала на Зямлі.

Параўнанне вагі птэразаўраў, якія лётаюць і нялётных птушак

Такім чынам, птушкі драморніс і эпіорніс былі значна масіўней аднаго з найбуйнейшых птэразаўраў кетцалькаатля і дасягалі паўтоны вагі, але, у адрозненне ад апошняга, не ўмелі лётаць.

Можна зрабіць выснову аб тым, што пры бягучых параметрах нашай планеты, пазначаным радыусе і сіле прыцягнення, максімальная вага здольнай да натуральнага палёту жывёлы можа дасягаць 250 кілаграм. Хоць цалкам магчыма, што і гэта не мяжа.

Драморніс (Dromornis stirtoni)