Сучасная тэрыторыя Францыі існуе з 1947 года. Да гэтай даты мяжы дадзенай краіны моцна мяняліся і былі ў падпарадкаванні розных палітычных сілаў. На дадзены момант Францыя мае складанае адміністрацыйнае дзяленне наступнага выгляду (пачынаючы з самай буйной адміністрацыйнай адзінкі): рэгіён (заморскі рэгіён), дэпартамент (заморскі дэпартамент), гарадская метраполія, акруга, кантон, камуна. Параўнальна нядаўна адміністратыўны падзел на ўзроўні рэгіёнаў змянілі, аб’яднаўшы некаторыя рэгіёны ў адзін; назва такіх рэгіёнаў складаецца з назваў ўсіх мінулых рэгіёнаў праз працяжнік (напрыклад, Авернь — Рона — Альпы).

Дынамічная карта межаў Францыі з 985 па 1947 год
Аднак жа сучасныя рэгіёны Францыі не зусім адлюстроўваюць гістарычныя правінцыі дадзенай тэрыторыі. У сучаснасці адной з адзінак культурнай спадчыны гістарычных правінцый можна лічыць сцяг і герб правінцыі. У многіх сучасных краінах ёсць рэгіёны або вобласці, якія маюць свой сцяг і герб, але Францыя можа зацікавіць у гэтым плане гістарычнай пэўнасцю і бясспрэчнасцю гэтых знакаў.

Змена адміністрацыйнага дзялення рэгіёнаў Францыі па гадах
Усяго на тэрыторыі сучаснай Францыі існуе 39 гістарычных правінцый, пяць з іх на момант існавання не належалі да Французскага каралеўства — гэта Контэ-Венессэн, свабодны імперскі горад Мюлуз, Савойя, Ніца і Манбельяр.
Сцягі гістарычных правінцый Францыі можна разбіць на некалькі груп, у сувязі з іх будынкам і выкарыстаннем пэўных знакаў.
Манахромныя сцягі з жывой істотай
Першая група сцягоў Францыі вылучаецца па прыкмеце наяўнасці жывой істоты на аднаколерным палатне, ці амаль аднаколерным ў выпадку са сцягам Ніцы. Патэрнам дадзенага тыпу сцягоў будзе бык, адзін з сімвалаў Еўропы.

Патэрн сцягоў з жывой істотай
Сцяг Корсікі да 1755 года (год далучэння да Францыі) меў іншы выгляд — белая павязка была нацягнута на вочы маўра (арабы і берберы Паўночна-Заходняй Афрыкі і Еўропы), а ў яго вуху было кальцо.

Сцяг Корсікі да 1755 года
Усё гэта папярэджвала афрыканскіх піратаў, якія не раз пасягалі на свабоду Корсікі.

Манахромныя сцягі з жывой істотай
Сцяг Оніс, як і многія іншыя, адбыўся ад герба правінцыі, на якім намалявана «каранаваная курапатка». Курапатка, як ні дзіўна, даволі часта з’яўляецца на гербах розных рэгіёнаў. Сцяг Ніцы таксама адбыўся ад герба графаў Ніцы. Чырвоны арол стаіць на трох гарах сярод мора. А сцяг Манбельяра мае гербавае паходжанне. Дзве каровы з сінімі нашыйнікі і рагамі — гэта знак Беарна.
Сцягі з ільвом
Вядома, леў — таксама жывая істота, але колькасць сцягоў з гэтай жывёлай змушае нас вылучыць іх у асобную групу. Патэрнам, нядоўга думаючы, будзе леў на аднаколерным фоне.

Патэрн сцягоў з ільвом
Леў вельмі распаўсюджаная істота ў геральдыцы сцягоў Францыі. Ці то гэта звязана з тым, што раней арэал распаўсюджвання гэтых жывёлін быў куды шырэй, ці то з тым, што жывёла выглядае больш чым проста высакародна і прыгожа.

Арэал распаўсюджвання ільва
Праўда, кранаючыся сцягоў Аквітаніі і Нармандыі, дзе львы стаяць на трох лапах і павернутыя «тварам» да гледача, іх хутчэй стаіць называць леапардамі, так як класічнымі геральдычнымі ільвамі лічацца толькі тыя, якія стаяць на дзвюх лапах ў профіль. У гэтай жа групе, а дакладней на сцягу Ліёну, з’яўляюцца геральдычныя ліліі, пра якія пагаворым крыху пазней.

Сцягі з ільвом
Манахромныя з сімвалам

Патэрн манахромных сцягоў з сімвалам
Наступная група ўключае ў сябе сцягі правінцый Контэ-Венессен, Лангедок, Пуату і Авернь.

Манахромныя сцягі з сімвалам
Крыж
Сцягоў з крыжом ўсяго два. Першы сцяг вольнага імперскага горада Мюлуз. Назва якога паходзіць ад нямецкага «mühle», што перакладаецца як «млын».

Патэрн сцягоў з крыжом
Горад не заўсёды быў французскім і гістарычна стаў яго часткай толькі ў 1798 годзе. Брэтонскі ж сцяг быў створаны ў 1923 годзе і яго назва «Gwenn ha du» з брэтонскага перакладаецца як «белы і чорны». Чатыры белыя поласы сімвалізуюць брыттскія рэгіёны — Леон, Трэгор, Корнуай і Ваннскі рэгіён. Пяць чорных палос сімвалізуюць рэгіёны — Рэн, Нант, Дол, Малуін і Пенцьэвр.

Сцягі з крыжом
А ў самым крыжы выкарыстоўваецца геральдычны сімвал — гарнастаевы мех. Яго выкарыстоўвалі на шчытах старажытныя германцы, так як з футра лёгка можна было выразаць розныя фігуры.
Геральдычная лілея
Сцягі з геральдычнай ліліяй вельмі шырока распаўсюджаныя ў Францыі.

Патэрн сцягоў з геральдычнымі ліліямі
Знак ліліі неверагодна старажытны, яго можна знайсці на асірыйскіх барэльефах (3 тысячагоддзе да н. э.). Але па французскай легендзе, кароль франкаў Хлодвіг I, атрымаў яе ад анёла ў знак ачышчэння, пасля звароту ў хрысціянства.

Сцягі з геральдычнымі ліліямі
Чвэртныя прамавугольнікі-крыжы
У гэтую групу аднясем яшчэ два сцягі, якія крыжавана выкарыстоўваюць тры геральдычныя ліліі на двух прастакутніках і жывых істот на іншых двух.

Патэрн чвэртных прамавугольнікаў-крыжоў
Вобласць Дафінэ атрымала сваю назву ад герба Дафін, якіх назвалі так дзякуючы выяве дэльфінаў на ім.

Чвэртныя прамавугольнікі-крыжы
На сцягу Пікардыі выкарыстоўваюцца традыцыйныя для гэтай вобласці сімвалы — львы і геральдычныя ліліі.
Сіметрычны крыж

Патэрн сцягоў з сіметрычным крыжом
У гэтай групе таксама два сцягі. Сцяг Савоі, даволі моцна адрозніваецца ад іншых сцягоў краіны. Зрэшты, Савоя ўвайшла ў склад Францыі толькі ў 1794 годзе. Сцяг Бургундыі выкарыстоўвае традыцыйныя ліліі і дыяганальныя поласы, кожны з малюнкаў абведзены мяжой або рамкай.

Сцягі з сіметрычным крыжом
Дыяганальная паласа або касая
Такіх сцягоў у Францыі таксама досыць шмат.

Патэрн сцягоў з дыяганальнай паласой
Сцягі Бурбонаў і Марш выкарыстоўваюць геральдычныя ліліі. А сцяг Латарынгіі выкарыстоўвае трох лятучых алерыёнаў — выдуманых геральдычных птушак. Сцяг Эльзаса адбыўся ад сцягоў Ніжняга і Верхняга Рэйна. Хоць у рэгіёне часам прынята выкарыстоўваць чырвона-белы гарызантальны бікалор, прадстаўлены сцяг куды прыгажэйшы.

Сцягі з дыяганальнай паласой
Сцяг Шампані выкарыстоўвае арнамент «меандр», гісторыя існавання якога доўжыцца амаль з самага з’яўлення чалавецтва.
Знешняя мяжа або рамка

Патэрн сцягоў з рамкай
Такіх сцягоў ўсяго два — Нівернэ і Лімузэн. На гэтыя сцягі выкарыстоўваюцца ўжо вядомыя колеры і сімвалы.

Сцягі з рамкай
Жоўта-чырвоныя ўзоры
Патэрнам для дадзенага тыпу сцягоў выступіць каталонскі герб ці сцяг Праванса. Гэта звязана з уплывам Іспаніі, аказаным на гэтыя правінцыі.

Патэрн жоўта-чырвоных сцягоў
Русільён ў ходзе гісторыі быў у складзе Каталоніі, і толькі ў 1463 году французы захапілі гэтую вобласць. Фуа таксама мае цесную гісторыю ўзаемаадносін з Каталоніяй, у нейкі момант гэтая правінцыя была аб’яднаная з правінцыяй Беарн, чым можна растлумачыць колеры сцяга не толькі самога Фуа, але і Беарн. Герб такога аб’яднанага графства ўяўляў сабой крыжавана паўтараючыеся сцягі Беарн і Фуа.

Жоўта-чырвоныя сцягі
Каля IX–XIII стагоддзя каталонскі ўплыў адчула і вобласць Праванс. Верагодна, толькі Ангумуа не зведала ўплыву Каталоніі, тым не менш сцяг вобласці таксама чырвона-жоўты.
Для нагляднасці варта паглядзець на карту Францыі запоўненую сцягамі гістарычных абласцей і на карту тыпаў сцягоў Францыі. Адразу ж можна вылучыць цэлыя тры групы з выразным геаграфічным размяшчэннем. Так, каталонскія сцягі з чырвона-жоўтымі поласамі размешчаны строга на поўдні Францыі, вылучаецца толькі вобласць Ангумуа, сцяг якой, увогуле-то, адрозніваецца ад каталонскіх палосак. Шырока распаўсюджаныя геральдычныя ліліі, асабліва на поўначы і ў цэнтры краіны. Дыяганальныя поласы прадстаўлены правінцыямі на паўночным усходзе Францыі. Увогуле, адны і тыя ж тыпы сцягоў рэдка раскіданыя па розных баках краіны, у асноўным можна праназіраць пэўную заканамернасць размяшчэння правінцыі і тыпу яе сцяга.

Карта сучаснай Францыі, запоўненая сцягамі гістарычных абласцей

Карта тыпаў сцягоў Францыі
Каментары