Паўднёвая Амерыка гэта адзін з двух амерыканскіх мацерыкоў, які ляжыць пераважна ў Паўднёвым паўшар’і планеты Зямля.

Існуе мноства гіпотэз пра засяленне мацерыка людзьмі, аднак найбольшую цікавасць Паўднёвая Амерыка атрымала ў  часы плаванняў Хрыстафора Калумба ў 1492 годзе. Затым рушыла экспедыцыя італьянца Амерыга Веспучы, які зразумеў, што Калумб адкрыў не новыя азіяцкія выспы, а новы мацярык. Далей адбыліся шматлікія еўрапейскія плавання за каштоўнымі камянямі, срэбрам і золатам. Тэхнічная перавага еўрапейцаў не магла не адбівацца на выніках канфліктаў на гэтай тэрыторыі, што стала прычынай знішчэння мноства паўднёваамерыканскіх дзяржаў інкаў, ацтэкаў і майя.

Ідучы за геаграфічным дэтэрмінізмам, становіцца зразумела, што культура, навука і светапогляд тых народаў моцна адрозніваліся ад культуры і навукі іншых мацерыкоў. Так знішчэнне цэлых дзяржаў нанесла непапраўныя страты сусветнай культуры планеты, але тым не менш паўднёвы мацярык не застаўся пуставаць.

У што ператварылася культура Паўднёвай Амерыкі праз стагоддзя? Наколькі змяніўся жыхар гэтага мацерыка і што сталася з яго светапоглядам? Адкажам на гэтыя пытанні з дапамогай вексілалогіі.

Звычайна Паўднёвую Амерыку дзеляць на Бразілію, Паўднёвую частку (ці паўднёвы конус), Паўночна-Заходнюю частку або Паўночную частку. C рознымі варыянтамі дзялення можаце азнаёміцца ніжэй.

Варыянты дзялення Паўднёвай Амерыкі

Але, так ці інакш дзяленне Паўднёвай Амерыкі не такая папулярная тэматыка, як скажам, дзяленне Еўропы, Азіі ці Афрыкі. Тым не менш працягнем дзяленне мацерыкоў і частак свету па тыпу сцяга.

Удакладненне: сцяг Французскай Гвіяны ў класіфікацыю ўваходзіць не будзе, бо з’яўляецца залежнай тэрыторыяй.

Крыж

У гэтай групе ўсяго два сцягі: Уругвая і Чылі. Сцяг Уругвая падобны да сцяга Аргентыны, так як Уругвай пэўны час знаходзіўся пад уплывам Аргентыны, аднак з атрыманнем незалежнасці быў прыняты новы сцяг. Чатыры сінія і пяць белых палос сімвалізуюць дзевяць рэгіёнаў Уругвая.

Крыж сцяга Чылі сімвалізуе поспех і славу, белы колер — снег чылійскіх гор, а чырвоны, як і ў многіх іншых краінах, сімвалізуе кроў, пралітую ў барацьбе за незалежнасць.

Мала каму вядома, але ў перыяд з 1810 па 1826 розныя іспанскія калоніі ў Амерыцы змагаліся за незалежнасць і паляпшэнне ўмоў жыцця шырокіх слаёў насельніцтва. У выніку чаго ўтварыліся такія дзяржавы як: Чылі, Перу, Балівія і многія іншыя, якія існуюць і ў наш час.

Крыж

Гарызантальны трыкалор

Трыкалоры атрымалі шырокае распаўсюджанне ў свеце, але ў Паўднёвай Амерыцы трохкаляровыя сцягі звязаны пераважна з нацыянальна-вызваленчым рухам народаў.

Сцягі Венесуэлы, Калумбіі і Эквадора вельмі падобныя кветкамі, гэта можна растлумачыць уздзеяннем iснавалай раней дзяржавы, якая завецца Рэспубліка Калумбія (або Вялікая Калумбія) на тэрыторыі якой знаходзіліся вышэйпералічаныя дзяржавы, і якая з ходам часу раздрабнілася на тры асобных краіны ў 1831 годзе. Зоркі на сцягу Венесуэлы сімвалізуюць сем гістарычных правінцый (або восем як на сучасным сцягу, так як сюды ўключаецца спрэчная з Гаянай тэрыторыя). Цікава, што восьмая зорка была дададзеная ў 2006 годзе па ініцыятыве тагачаснага прэзідэнта Венесуэлы Уга Чавеса. Таксама варта заўважыць, што палосы на сцягу Венесуэлы былі зраўняныя ва ўгоду агульнасусветнай тэндэнцыі. Колеры гэтых сцягоў сімвалізуюць золата і каштоўнасці (жоўты), неба і мора (сіні), кроў вызваліцеляў (чырвоны).

Сцяг Аргенціны ўяўляе з сябе класічны трыкалор які выкарыстоўвае два колеры. Жоўтае «майскае сонца» сімвалізуе бога сонца інкаў. Па асноўнай версіі сцяг перапоўнены сімваламі неба, што ў агульным то відавочна. Але прысутнічаюць і іншыя тлумачэнні: блакітныя паласы — меандры ракі Ла-Плата, белы срэбра і каштоўнасці або што блакітны і белы гэта колеры адзенняў Панны Марыі.

Сцяг Парагвая адзіны ў свеце сцяг, які мае розныя эмблемы на аверсе і рэверсе палатна. Сцяг Парагвая адбыўся ад класічнага французскага трыкалора, які ў сваю чаргу з’яўляецца сімвалам вызвалення. Тлумачэнне кветак сцяга Балівіі не адыходзіць ад агульных тэндэнцый: кроў вызваліцеляў (чырвоны), золата і багацця (жоўты) і развіццё і прагрэс (зялёны).

Гарызантальны трыкалор

Іншыя

У гэтую групу трапілі розныя сцягі, якія не маюць напарнікаў па тыпу. Сцяг Перу класічны вертыкальны трыкалор. Дзяржаўная яго версія, прадстаўленая ніжэй, а грамадзянская не мае герба на белай паласе. Паводле легенды, генерал Хасэ дэ Сан-Марцін, прыбыўшы ў Перу ў 1820 годзе, убачыў шмат фламінга. Прыняўшы гэта за добры знак, ён вырашыў, што чырвоны і белы павінны стаць колерамі перуанскага легіёна, які ён стварыў, каб вызваліць Перу.

Сцяг Бразіліі адлюстроўвае нацыянальныя колеры краіны — зялёны і жоўты, якія паходзяць ад дынастычных кветак імператараў Бразіліі. Зялёны сімвалізуе вясну, жоўты золата. Таксама на палатне маецца дваццаць сем белых зорак, якія згрупаваныя ў дзевяць сузор’яў. Займальны факт — сузор’я ў іх выглядзе на сцягу ўбачыць з Зямлі немагчыма, але такое размяшчэнне можна назіраць калі вылецець за межы нябеснай сферы ў 8:30 раніцы (12 гадзін зорнага часу). Хацелася б згадаць, што сцяг Бразіліі адзін з самых вядомых і каларытных сцягоў свету. Таксама адно з сузор’яў на гэтым палатне гэта Паўднёвы крыж, так любімы дзяржавамі Акіяніі.

Сімволіка сцяга Сурынама такая: зялёны колер — сімвал урадлівасці, белы — свабоды, чырвоны — прагрэсу. Залатая зорка — сімвал шчаслівай будучыні.

Сцяг Гаяны дзіўны сваім будынкам, а таксама нетрадыцыйным сімвалізмам. Тлумачэнне кветак такое: чырвоны трохкутнік — упартасць, чорная акантоўка —стойкасць перад чужымі цяжкасцямі, залаты колер — багацця, белая акантоўка — рэкі, форма залатога трыкутніка сімвалізуе стралу, а зялёны фон прыроду. Таксама Рэспубліка Гаяна сумна вядомая адным з самых высокіх узроўняў самагубстваў ва ўсім свеце, што шмат у чым звязана з дзейнасцю сект.

Сцягі Паўднёвай Амерыкі адрозніваюцца своеасаблівым сімвалізмам, па большай частцы звязаным з барацьбой за незалежнасць. Так да гэтага часу змяшанае этнічна грамадства ў краінах Паўднёвай Амерыкі спрабуе прыйсці да стабільнага і якаснага жыцця. Мацярык, які нарадзіў масу таленавітых спартсменаў, які нясе на сабе самую вялікую і паўнаводную раку свету — Амазонку, непраходныя лясы і дзіўны жывёльны свет, мацярык які пакінуў неверагодную архітэктурную і культурную спадчыну гатовы прадставіць свае, асаблівыя сцягі — адлюстраванне анталагічнага шляху і гісторыі насельніцтва цэлай краіны.

Іншыя

Як можна бачыць на карце сцягі гэтага рэгіёну адрозніваюцца ўстойлівай занальнасцью раянавання тыпаў сцягоў. Так гарызантальныя трыкалоры ўласцівыя поўначы і поўдню мацерыка, сцягі з крыжом выкарыстоўваюць Чылі і Уругвай, якія знаходзяцца на крайнім захадзе і ўсходзе мацерыка адпаведна, нестандартныя сцягі выкарыстоўваюцца ў цэнтры Паўднёвай Амерыкі ад захаду і да ўсходу.

Карта тыпаў сцягоў Паўднёвай Амерыкі

Спадзяюся, дадзены матэрыял абудзіў трохі цікавасці да гэтага рэгіёну, яго гісторыі і культуры. Часцяком, Паўднёвая Амерыка губляецца на фоне свайго паўночнага суседа, хоць гэта зусім незаслужана.