У ЗША прыватныя кампаніі ўжо некалькі гадоў пакараюць космас, і мы ўжо пісалі пра самую буйную з іх — SpaceX. Як ідуць справы ў Расеі? Мы пагутарылі з заснавальнікам і генеральным дырэктарам ТАА «КосмаКурс» — Паўлам Сяргеевічам Пушкіным і распыталі яго аб першай у Расіі прыватнай кампаніі, якая занялася касмічным турызмам.

Павел Сяргеевіч Пушкін, генеральны дырэктар ТАА «КосмаКурс»

— Раскажыце, калі ласка, пару слоў пра сябе і сваёй кампаніі.

— У нас прыватная расійская кампанія, якая была створана ў 2014 годзе пад рэалізацыю праекта субарбітальнага турызму. Я сам выхадзец з касмічнай галіны і да гэтага працаваў у ФДУП «ДКНВЦ ім. М. В. Хрунічава» на пасадзе намесніка кіраўніка праектна-даследчага цэнтра.

— Як і ў каго ўзнікла ідэя стварэння КосмаКурса? Як была створана арганізацыя?

— Ідэя ўзнікла сумесна ў мяне і ў нашага інвестара, так як у іншым выглядзе, без спецыяльнай кампаніі, дадзены праект рэалізаваць не атрымаецца. Ініцыятыва па фінансаванні дадзенай працы натуральна зыходзіла ад інвестара. Я ж са свайго боку рыхтаваў тэхнічныя матэрыялы па праекце.

— Як да вас можна трапіць на працу? Якую патрэбна мець адукацыю?

— Для таго каб патрапіць да нас на працу трэба напісаць ліст па электроннай пошце ці проста патэлефанаваць. Але натуральна неабходна мець профільную ракетна-касмічную адукацыю і мець добрыя веды ў галіне праектавання ракет і касмічных апаратаў. Таксама кандыдат павінен ўмець не толькі нешта лічыць і маляваць, а яшчэ ўмець выкладаць свае думкі і афармляць вынікі працы на паперы.

— Калі не сакрэт, якая структура ў кампаніі? Шмат супрацоўнікаў?

— На дадзены момант у нас гарызантальная структура кампаніі і налічвае больш за дзесяць спецыялістаў, якія займаюцца выключна тэхнічнымі пытаннямі.

— Дзе размяшчаецца ваш офіс?

— Офіс размяшчаецца ў раёне метро Кіеўская (нататка «Дыялогу» — Масква, Расія).

— Ці былі нейкія цяжкасці пры афармленні (да гэтага ў краіне ж не было, падобных кампаній)? Ці падтрымлівае вас дзяржава?

— Канечне, былі вялікія цяжкасці, звязаныя з тым, што мы практычна першыя, хто пачаў ўзаемадзейнічаць з дзяржавай у рамках рэалізацыі чыста камерцыйнага касмічнага комплексу. Але мы змаглі даказаць сур’ёзнасць нашых намераў і абгрунтаваць неабходнасць каардынацыйнай падтрымкі нашага праекта з боку дзяржавы. У выніку наш праект будзе рэалізоўвацца ў цесным узаемадзеянні з дзяржкарпарацыяй «Раскосмас» і мы ўзгаднілі з імі ТТЗ на выкананне аванпраекта.

— Як ажыццяўляецца праект? Што ўжо гатова? Калі будуць тэставыя пускі?

— На дадзены момант мы пачалі выкананне аванпраекта, цесна працуем з кааперацыяй і інстытутамі Раскосмаса. Пакуль гэта папяровая стадыя, але менавіта на дадзенай стадыі закладваецца праект і фармуецца рэалізацыя ўсіх патрабаванняў, што прад’яўляюцца да комплексу. Менавіта ад выканання аванпраекта залежыць тое, як будзе лётаць ракета.

— З чым узніклі складанасці ў працэсе?

— Асноўныя складанасці ўзнікаюць пры фарміраванні кааперацыі распрацоўшчыкаў. Усё-ткі да цяперашняга часу шматразовыя комплексы ніхто не рабіў, і задача перавозкі вялікай колькасці турыстаў не вырашалася. Таму даводзіцца пераконваць распрацоўшчыкаў асобных вырабаў рэалізоўваць новыя ня класічныя для іх патрабаванні. Пры гэтым для ўсіх напачатку павінна быць шокам тое, што пасля паперы пойдзе жалеза і выпрабаванні, а не як звычайна яшчэ адна папера.

— Хто будзе займацца вытворчасцю ракеты-носьбіта і пасажырскай капсулы?

— Пакуль гэта пытанне знаходзіцца ў стадыі разпрацоўкі. У аванпраекце мы разгледзім розных патэнцыйных вытворцаў вырабаў комплексу. У гэтым пытанні мы плануем цесна працаваць з АРКК (нататка — «Аб’яднаная ракетна-касмічная карпарацыя»).

— Складнікі будуць айчынныя? Які працэнт замежных?

— Пакуль мы арыентуемся на айчынныя камплектуючыя і яны нас больш-менш задавальняюць. Паралельна мы разглядаем пытанні прымянення імпартных камплектуючых для найбольш вузкіх месцаў. Пры гэтым у нас тыя ж самыя праблемныя пытанні, што і ва ўсёй ракетна-касмічнай галіне і спадзяемся, што сумесна з Раскосмасам і АРКК мы вырашым ўзнікаючыя праблемы на гэтым напрамку.

— Ракета-носьбіт і капсула будуць шматразовымі?

— Так, яны будуць шматразовымі.

Пасадка ракеты-носьбіта і капсулы

— З якімі кампаніямі супрацоўнічаеце, магчыма, таксама прыватныя? Толькі расійскія або замежныя?

— Мы супрацоўнічаем як з прыватнымі кампаніямі, так і з дзяржаўнымі. Пры гэтым з замежнымі кампаніямі мы пакуль не плануем працу ў частцы ракетных тэхналогій, так як ёсць абмежаванне на іх распаўсюд.

— Супрацоўічаеце з інстытутамі і універсітэтамі? Можа, лекцыі праводзіце або бераце практыкантаў?

— З інстытутамі і універсітэтамі мы пакуль паўнацэнна не супрацоўнічаем. Ёсць узаемадзеянне з Аляксандрам Шаенка з МДМУ (нататка — Маскоўскі дзяржаўны машынабудаўнічы універсітэт) у рамках рэалізацыі яго адукацыйнай праграмы. Студэнтаў мы гатовыя браць да сябе на практыку. Аднак пакуль ВНУ не спяшаюцца з намі ў гэтым кірунку ўзаемадзейнічаць.

— Якія патрабаванні будуць прад’яўленыя да турыстаў? Ці трэба будзе праходзіць падрыхтоўку, навучанне? Якія будуць перагрузкі пры палёце?

— Патрабаванні да турыстаў не будуць сур’ёзнымі. Кожны патэнцыйны турыст павінен будзе прайсці медыцынскае абследаванне на прадмет наяўнасці сур’ёзных захворванняў і прайсці выпрабаванне на профіль перагрузкі ў цэнтрыфузе. Толькі пасля гэтага мы будзем гатовыя заключыць з ім кантракт. Потым турыста чакае інструктаж і невялікае навучанне. Увесь цыкл падрыхтоўкі да палёту зойме не больш трох дзён. У палёце перагрузкі не будуць перавышаць 4 адзінак пры выводзe і 5 адзінак пры спуску. У аварыйных сітуацыях яны могуць быць больш, але ўсё роўна будуць знаходзіцца ў дапушчальным дыяпазоне, каб не нанесці шкоду здароўю. Для прыкладу, на атракцыёнах перагрузкі могуць дасягаць 6 адзінак. Пры гэтым ніхто не патрабуе пры пасадцы на атракцыён праходжання медыцынскай камісіі ці прадастаўленні даведкі, нават патрабаванняў да здароўя не прад’яўляюць.

— Колькі будзе каштаваць білет на вашу ракету?

— Арыенціровачна цана на палёт складзе 200–250 тыс. $.

— Вы разлічваеце толькі на рускіх турыстаў або таксама на замежных? (Якія планы па прасоўванні за мяжой?)

— Мы арыентуемся на глабальны рынак, уключаючы ЗША і Кітай. У напрамку арганізацыі браніравання білетаў і заключэння дагавораў з замежнымі турыстамі мы ў дадзены момант працуем.

— Колькі часу турысты правядуць у бязважкасці?

— У бязважкасці турысты правядуць 5–6 хвілін. За гэты час яны змогуць адшпіліць, палётаць у капсуле і паўнавартасна атрымаць асалоду ад бязважкасці, спалучаючы гэта відамі Зямлі з вышыні палёту Гагарына.

— Што думаеце пра кампаніі Blue Origin, SpaceX і Virgin Galactic? Падтрымліваеце сувязь? Ці лічыце вы іх сваімі прамымі канкурэнтамі? У чым перавагі і недахопы КосмаКурса на фоне дадзеных кампаній?

— Мы ўважліва сочым за дзейнасцю дадзеных кампаній. У частцы космасу больш за ўсё прасунуліся SpaceX. У субарбітальным турызме ў лідэры вырвалася кампанія Blue Origin, а ў частцы продажаў пакуль лідэрства ўтрымлівае Virgin Galactic. Пры гэтым праект Blue Origin валодае лепшымі характарыстыкамі ў параўнанні з праектам Virgin Galactic, у яго на больш якасным узроўні вырашаны пытанні бяспекі і час усяго палёту больш чым у 20 разоў менш пры той жа вышыні палёту і тым жа часе знаходжання ў бязважкасці. Гэта значыць, якасць праекта Blue Origin больш высокая. У нас праект аналагічны Blue Origin, але ў параўнанні з імі ў нас больш вышыня палёту (200 км супраць 100) і больш час знаходжання ў бязважкасці (5–6 хвілін супраць 3–4 хвілін).

— Наколькі бяспечна будзе лётаць у космас з дапамогай вашых ракет?

— Мы арыентуемся на досыць высокі ўзровень бяспекі, які набліжаецца да ўзроўню бяспекі авіяцыйных палётаў, што значна вышэй, чым у існуючых касмічных палётах. Гэтыя патрабаванні па бяспецы добра рэалізуюцца пры субарбітальных палётах, дзе і час палёту не высок і і выхаду на арбіту няма.

— Якія планы на будучыню? Можа, ёсць планы ў далейшым выйсці з сферы турызму і заняцца дастаўкай спадарожнікаў на арбіту або касманаўтаў на МКС? Магчыма, ёсць больш амбіцыйныя планы?

— Пакуль мы арыентуемся на субарбітальны турызм. У перспектыве можа быць будзем прапрацоўваць пытанні арбітальнага турызму. Але спачатку нам патрэбна больш паглыбіцца ў пытанні субарбітальнага турызму.

Мы і далей працягнем распавядаць пра прыватную касманаўтыку ў Расіі, а за поспехамі «КосмаКурса» можна сачыць у іх афіцыйнай групе «УКантакце».